Una noa imàgine de sa Sardigna

Est in sos annos a caddu intre '800 e '900 chi si faghet caminu in su tzetu intelletuale s'idea de su balore de s'arte comente a trastu pro sa formatzione de s'identidade. In sintonia cun su movimentu culturale tesu a su riscatu de sa Sardigna, chi tenet intre sos suos protagonistas Deledda, S. Satta e Ruju, istupat unu movimentu artìsticu chi punta a costruire una noa imàgine de s'ìsula.

In sas òperas de artistas comente a s'iscultore Francesco Ciusa e sos pintores Giuseppe Biasi e Filippo Figari, sa Sardigna no aparit comente a una terra desolata, afigida dae sas piaghe crònicas de sa malària e de sa fàmene e istada dae una populatzione atavicamente predisposta a su crìmine (sa "ratza delincuente" descrita dae sos antropòlogos de su tempus) ma comente a un'ìsula esòtica, seducente e fiabesca, subra de cale aleggia lu faschent de su primitivu.

Fintzas in Sardigna, duncas, si respirat su clima primitivista etotu de ala meda de sa cultura europea de su momentu; sende chi inoghe a catalizzare sa fantasia de sos pintores non sunt sos paradisos tropicales retratos de Gauguin, sas mascaras africanas colletzionadas dae sos fauves e de sos cubistas, o sas iconas bizantinas amadas de Klimt, ma massajas in costùmene populare e ruvidi e barbudos pastores sardos.

S'assuntzione de sa traditzione populare a fundamentu de un'arte permeata de sentimentos "natzionales" (sa Sardigna fiat in s'època vistat comente a una natzione e non comente a una regione de sa majore ala de sos abitantes suos) est comunu in su matessi perìodu a unos àteros paisos europeos de s'identidade fràgile o minetzada: de s'Irlanda a sos paisos nòrdicos, de sa Sèrbia a s'Ungheria. Gasi, in manera paradossale, su richiamu a sas raighinas locales est in su tempus matessi elementu de partetzipatzione a unu cuntestu culturale internatzionale.

Sa noa imàgine de sa Sardigna s'incrarat innanzi totu in s'illustratzione: est in sas pàginas de sas rivistas incraridas o in s'àmbitu de su manifestu publitzitàriu chi faghent s'esòrdiu issoro sos majores artistas sardos de su primu Noighentos.
Bènnidos de sas fila de sa burghesia intelletuale, medas de issas sunt autodidatas in campu artìsticu, mancari unos cantos (comente a Figari) s'ant a apessamentare de sighida de achirire una formatzione ispetzìfica.

Su fatu de no àere frecuentadu iscolas de arte (chi in Sardigna no esistiant) los giughet a disconnòschere sos istiles acadèmicos prevalentes in s'arte italiana de su momentu, e a castiare imbetzes a su limbàgios asciutos e istilizados de su Liberty e de sa Secessione viennesa, chi agataiant etotu in sa gràfica aplicada su printzipale canale de difusione.

Aggiornamento

20/9/2023 - 11:34