Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Bestires traditzionales

Bestires traditzionales

Bestires traditzionales

S'ammenta vestimentario oe comunemente definidu tràmite s'espressione “costùmene populare de sa Sardigna” costituit su resurtadu de unu longas e cumplessas dinàmicas de trasformatzione e rifunzionalizzazione chi òcupant su perìodu intercorrente intre su sèculu XVI pro si concruire a sa fine de su sèculu XIX.

Sos prus importantes biagiadores de su Setighentos e de su Otighentos  (J. Fuos, W. Smith, su frantzesu A.C. Pasquin naradu Valery, A. Bresciani, etc.) in sos relatos issoro tessent sas lodes, ammirados,  de sa magnificenza de sos bestires  e de sa gioielleria de sos Sardos. Unas cantas òperas sunt acraridas dae su matessi autore, comente a  Les îles oubliées (1893) de su Valery, àteras corredate de tàulas esecutadas dae disegnadores e pintores, comente a sas litografias atacadas a s'Atlas de su Sa Marmora realizadas dae G. Cominotti e E. Gonin, publicadas pro sa prima bia in su 1826.

Pretziosas de su puntu de bista documentàriu sunt ulterioras fontes iconogràficas de època subra de sa bestimenta populare sarda: de sas tàulas de sa Colletzione Luzzietti (datàbiles intre sa fine de su 1700 e sos cumintzos de su 1800), a sos abbarolos de Tiole (1819-1826), a sas litografias a colores de L.  Baldassarre (1841),  a sa Galleria de costùmenes sardos  de su  Dalsani  (1878).

Sa mirada “de s'esternu” de sos biagiadores aiat contribuidu non pagu a ammantare sa bestimenta traditzionale sarda de un'aura mitizzante, declinada in prospetiva antiquaria e cumparada a su mundu bìblicu o a s'antighidade clàssica. Mesches sos testos de sos autores de s'ùrtimo trentennio de su sèculu XIX (von Maltzan, Mantegazza, Corbetta, Vuillier, etc.) esaltant s'armonia cromàtica de sos bestires de sas pòbula·nde e sa bellesa antiga «issoro e fiera». Su caràtere cunservativu de sa bestimenta agatat riverbero in s'ètica austera de su pòpulu chi lu bestit e in sa postura ieratica.

Nointames su ladinu intentu mitizzante, chi at a èssere surbidu fintzas de sos iscritores sardos  ̶̶  intre totus su Nobel Grazia Deledda  ̶̶ , nointames, in sos relatos de sos biagiadores est collida cun estrema atentzione sa funtzione demarcatrice de sas fogge de su de bestire intre unu paisu e s'àteru. 

Sas fèminas […] in Sardigna no essint de issas fogge pro niuna cosa de su mundu. E comechè sos bidditzolos de Ceraxus, de Pauli, de Pirri, de Sestu, de Maracalagonis siant gasi imbenientes s'unu a s'àteru chi unos cantos intendent sas campanas de sas in tundu Pievi, nointames cada bidditzolu si discosta de s'àteru pro tale manera, chi a prim’ogru si narat: cudda est fèmina de Quartu, cuddu àtera est de Sestu, de Pauli, o de Sìnai: custu non giughet meravìllia a chie connoschet su paisu, ispetzialmente nde’ logos prus internos de s'ìsula. (A. Bresciani, 1850).

Tale funtzione identificatrice de su “bestire bandera”, collante pro sos sentimentos de apartenèntzia identitària, permanentat a galu oe. Como su bestire traditzionale non rispondet prus a sas funtziones pràticas chi satisfaghiat in passadu: iscaldire su corpus in sas istajones prus tèteras, scandire s'identidade tzivile e sotziale, inditare s'istadu de ànimu (sa ditza in su cromatismu allutu de sos colores e su lutu, mescamente espressadu dae su nieddu). Oggidì “su costùmene riproposto” si bestit in manera limitada a ocasiones ispetziales, comente a professones, sagras e manifestatziones a caràtere turìsticu. Rispondet, eja, a sa netzessidade de individuare e giùghere arta sa bandera paesana o tzitadina, ma est mescamente ligadu a sa funtzione de definire un'ùnica identidade ètnica, cudda sarda, puru in sa mìscrina multiplitzidade de sas apartenèntzias locales suas.

Approfondimenti

Visualizza Tutti Visualizza Tutti

Cagliari, Centro Comunale d'arte Il Ghetto

Il Centro Comunale d’Arte il Ghetto di Cagliari è un monumento storico e spazio polivalente: espositivo e performativo, dotato di terrazza panoramica sui tetti dell’antico quartiere di Stampace.Il nucleo originario dell’attuale struttura risale al 1738, anno in cui fu fondata la caserma militare intitolata a San Carlo e che divenne sede del corpo militare dei “Dragoni di Sardegna”.Il suggestivo percorso di visita conduce alla scoperta dei tre piani e delle loro singole peculiarità: dal pianoterra, che coincide con l’ingresso dell’edificio, fino al piano interrato della “Cannoniera” e quello ancora più profondo rinominato piano delle Segrete. L’ampia terrazza del centro culturale offre uno dei più vasti panorami della città di Cagliari ed è pertanto una tappa imperdibile durante la visita del sito.

Leggi tutto Leggi tutto Il Centro Comunale d’Arte il Ghetto di Cagliari è un monumento storico e spazio polivalente: espositivo e performativo, dotato di terrazza panoramica sui tetti dell’antico quartiere di Stampace.Il nucleo originario dell’attuale struttura risale al 1738, anno in cui fu fondata la caserma militare intitolata a San Carlo e che divenne sede del corpo militare dei “Dragoni di Sardegna”.Il suggestivo percorso di visita conduce alla scoperta dei tre piani e delle loro singole peculiarità: dal pianoterra, che coincide con l’ingresso dell’edificio, fino al piano interrato della “Cannoniera” e quello ancora più profondo rinominato piano delle Segrete. L’ampia terrazza del centro culturale offre uno dei più vasti panorami della città di Cagliari ed è pertanto una tappa imperdibile durante la visita del sito.

Commenti

Scrivi un commento

Invia