In manera contrària a custu chi si narat, sa literadura in sardu chi s'ìsula at espressadu in sos sèculos, oltreché mìscrina in sos diferentes gèneres, est rica de òperas e de autores. Craru, sa produtzione literària de una limba e cultura minoritària non podet èssere paragonada a sa de una grandu natzione o istadu.
Fintzas su tèrmine "literadura", segundu su detadu de sos prus modernos e agiornados orientamentos de istùdios, andat cumpresu in su sentidu de iscritura o produtzione de òperas de cultura chi òcupant ispàtzios non traditzionales cales sos atos giurìdicos, sas costitutziones polìticas, sa poesia e sa traditzione orale e finas sas òperas de caràtere didascàlicu o divulgativu pro sas cales fiat impreada sa limba sarda a su fine de mègius comunicare cun su pòpulu.
Superada sa fase esaltadora de su medioevu, a s'incras de sa derrota de su rennu de Arbaree, manchende unu tzentru polìticu indipendente, sas limbas dominantes (catalanu, castillianu e in fines italianu) aiant assùmidu bia bia su ruolu de limbas ufitziales acollidas in toto de su tzetu dirigente isolanu. Sa limba sarda fiat restada praticada dae sos cantores chi aiant dadu vida a una longa traditzione poètica orale, ma fintzas de iscritores cun riflessos de tipu coltu.
In sos sèculos si fiant sutzèdidos tentativos, a banda de sos intelletuales sardos prus serentes a su pòpulu (in particulare òmines de Crèsia), de normalizare s'impreu iscritu de sa limba. Un'isfortzu ancora oe atuale, in su su momentu chi, pro efetu de una cussèntzia linguìstica noa, s'est assistidu a sa nàschida de sa prosa narrativa in limba sarda.
Gian Pietro Cubeddu, più conosciuto col nome di Luca, fu autore di composizioni poetiche di ambientazione classica, pastorale o rurale, che ricordano la poesia della corrente barocca dell'Arcadia.Nasce e Pattada nel 1748 e compie i suoi studi religiosi a Tempio presso l'istituto degli Scolopi. Viene ordinato sacerdote all'interno di questo stesso ordine e assume il ruolo di istitutore e maestro di grammatica. L'indole del sacerdote era però piuttosto vivace e, stufo della vita monotona dell'istituto tempiese, Cubeddu ottenne il permesso di girare per le sedi degli Scolopi in Sardegna. Contemporaneamente scopriva una buona predisposizione sia per la poesia estemporanea sia per quella scritta. La sua ribellione interiore all'ordine che lo aveva accolto trovò sublimazione proprio nella poesia sarda, che divenne per lui molto più che un passatempo: una ragione di vita. Con Cubeddu si comincia a parlare per la poesia sarda della cosiddetta "Arcadia", ovvero la tendenza alla sopravvivenza in Sardegna di stilemi e modelli fissi, nella metrica e negli argomenti, di ambientazione classica, pastorale o rurale. Una cristallizzazione che nell'ambito della poesia "in limba" influenzerà i secoli a venire. Tra le sue opere più conosciute, come per il Pisurzi, sono sopravvissute al tempo i poemetti a sfondo morale che riprendono favole antiche o temi classici dell'edificazione morale. Tra i titoli più famosi "Su cucu e sa rùndine", "Sa corrincia", "Su leone e s'ainu", "Si fit a modu de ti nde furare", "Ninfas sas pius bellas"; tra i più suggestivi Isculta Clori ermosa. Padre Luca Cubeddu muore a Oristano nel 1828.
Leggi tutto
Commenti