Segundu unu creìngiu populare atestadu in vàrias zonas de s'Ìsula, su trigu diat pònnere sos chicchi sa note de San Giovanni Battista (sa note intre su 23 e su 24 làmpadas), durante sa cale si pessaiat chi sa natura acuistaret fortzas e poderes istraordinàrios.
Pro tènnere larganos de sos semenados sos pugiones s'impreaiant ramos de assenzio (sènciu e sim.) o spauracchi de assemprat antropomorfa (mamutzone e sim.). In prus de sos pugiones, unu grave perìgulu de cale amparare sos fundos coltivados, no in manera diversa de sas pessones e de sos animales, fiat su malocchio (ogu malu e sim.). Pro nd'isbentare sos efetos fiat impreu prusaprestu difùndidu fissare subra de una pertica una pariga de corna.
In su mese de làmpadas o in su de trìulas, a segunda de sa zona e de sos costùmenes, teniat cumintzu sa mietitura.
Trastu indispensàbile pro sa mietitura a manu (ischit missa antiga) fiat sa farche dentata. Cun issa si falciava su trigu press’ a pagu a metade de su culmo, est a nàrrere su stelo) Petzi su trigu marzuolo, chi non devenit artu meda, beniat falciato rasente a sa terra (vd. su ditzu «Su trigu de martu, non lu messes artu»: ‘Su trigu marzulo, non falciarlo in artu’). In sa variante campidanesa, in prus de chi “messai”, messare si narat fintzas “crubai”: lett. ‘incujare’, in unu tzertu sentidu ‘aprigare’ sas ispigas, pro las pòdere falciare.
Sa farche si teniat in una manu, mentras cun s'àtera s'aferraiat su grupu de steli de recidere (manadas). S'ammenta de duos o tres manadas formaiant una mesu covone: “perra”. Su verbu “mannugare” e sim. inditat s'atzione de accovonare. Sos fàscios de covoni fiant ligados e ammucchiati in su campu a grupos de noe.
Sos mietitori (messadoris) pro s'amparare de sas ariste de su trigu bestiant unu grembiale de tela (deventali / pannu ’e ananti) e coberturas de pedde o roba subra de sos burtzos e sos bratzos.
Sas spigolatrici (spigadrixis) fiant sas fèminas chi toddiant sas ispigas rutas a sos mietitori e cuddas non segheis de sas farches. Is spigadrixis, chi podiant èssere imparentadas cun susu messadori (mugere, amorada o sorres), aiant ligada a sa cintola una saca de juta o linu (sachita), in sa cale insertaiant sas ispigas privas de culmo (est a nàrrere su stelo).
A metade mangianu si faghiat una pàusa pro consumare “subra de murtzu”, una pesada de ismùrgiu cunsistente in pane, casu, oos, tomatas, olias, chibuddas, binu, vinello o abba, a segunda de sas possibilidades.
Sas fèminas, in prus, toddiant sa pàgia de trigu (faghes subra de fenu) netzessària a sa realizatzione de sos ogetos de cestineria (subra de stexu ’e fenu).
In su Campidanu sos traballos de mietitura e de argiola fiant acumpangiados dae su gai naradu “cantu a s'opu”, unu càntigu de traballu traditzionale, cunsistente in mutetus acumpangiados dae su coro «Oooopu». Si cantaiat pro rèndere prus pagu gravosos sa mùngia de unu traballu esecutadu suta de su sole cocente e sa calura oramai istiale. S'agiungat chi a s'ispissu custos càntigos fiant esecutados a sa fine de creare uniones noas: sos òmines e sas fèminas cojuadas, chircaiant, difatis, de fàghere maritare sas spigolatrici nubili cun carchi giòvanu mietitore in chircat de mugere.
Aggiornamento
Immagini
Commenti