Sulky pesaiat in su logu de su de oe Santu Antiogu, in s'ala N/E de s'omònima ìsula sulcitana, a S/O de sa Sardigna. Est possìbile bisitare su MAB Museu Archeològicu F. Barreca, su tofet, su forte sabàudu, su bidditzolu ipogeu, su Museu Etnogràficu, sa Necròpoli e s'Acròpoli.
Sos restos de s'insediamentu arcàicu, iscobertos fortuitamente in su 1983 gràtzias a sos traballos de ristruturatzione de s'ospizio tzitadinu, sunt costituidos dae una subraponidura de ambientes retangulares e cuadrangulares, segundu un'ischema ortogonale simpre, orientadu dae E a O. Custos ambientes sunt fraigados cun pietrame de mèdias e piticas dimensiones, ligadu cun malta dae ludu, subra de cale s'impostat un'artziadu in matones in terra crua, mentras sos pranos de calpestio sunt costituidos dae pamentos in terra adobbada e arghidda. Unu de custas cortes at torradu unu silos pro derrate alimentares, verosimilmente laores, e una profunda cisterna de forma cuadrangulare chi presentat s'ala superiora rivestida dae un'incamiciatura de pedras. In sa matessi cisterna est istadu atzapadu unu mannu meda cuantitativu de tzeràmicas riferibili a vàrias èpocas, ma pro sa majore ala ascrivibili a su perìodu chi andat in su V a s'III sec. a.C.
Sa tzeràmica fenìtzia arcàica, fintzas orientale, presente in notèvole cantidade in sos vàrios livellos de vida de s'abitadu, assotziada a vasellame gregu tardogeometrico, cunsentit de insertare Sulky in s'àmbitu de sa prima undada de colonizatzione fenìtzia de s'Otzidente e de datare s'abitadu a su 770 a.C., gràtzias fintzas a s'acatamentu de recipienti de crara fatura libanesa.
S'insediamentu de Sulky fiat bènnidu penalizadu dae sa conchista cartaginesa de s'ìsula, mancari, de su sèculu IV a.C. sunt numerosos sos restos de edade pùnica chi nd'atestant sa ripresa econòmica e lu rinnovadu ruolu de cabulogu de una regione ampra e fittamente pobulada.
In s'IV sec. a.C. si còllocat s'isvilupu de sa tzinta murària fortificada, cumpletada dae unas cantas turres, una ghenna a vestìbulu cun duos leones monumentales e una pesada de fortilizio assetiadu in sa zona de su tofet. Etotu su tofet, situadu a s'estremidade setentrionale de s'abitadu, in localidade Guardia de Is Pingiadas, costituit unu de sos elementos de continuidade de vida prus significativu de s'istòria de s'antiga colònia. Difatis, su primu impiantu de su santuàriu est in si collegare a su primu perìodu de vida de s'insediamentu, cun su rinvenimentu de tegami monoansati de fatura fenìtzia ma de derivatzione nuràgica, sìntomu de un'integratzione paghiosa de su pòpulu levantinu cun sas gentes locales.
Pro cantu pertocat sas necròpolis, cudda fenìtzia faghet a localizare verosimilmente subra de sa costa suta de s'àrea portuale, mentras cudda pùnica est in individuare cun seguridade suta de s'atuale abitadu. Sa necròpoli pùnica de Sulky est a su presente una de sas prus importantes de su Mediterràneu, cun unu nùmeru de tumbas estèndidu meda (belle 1500), sa cale cronologia andat in sos primos annos de su V a sa fine de s'III sec. a.C.
In sa necròpoli prevalent sas tumbas a càmera ipogea, caraterìsticas de su perìodu pùnicu, mancari non mancant interros a "enkytrismos", est a nàrrere a s'internu de ànforas, riservadas petzi a sos pipios, e unos cantos raros esèmpios de tumbas a fossa cun cobertura a lastre de tufu. Sas tumbas prus antigas sunt situadas cara a sa crèsia e su tzentru de su paisu, comente a dimustrat sa reghente iscoberta de un'ipogeu de sos primos annos de su V sec. a.C. in sa bia Belvedere.
Sos numerosos e importantes repertos fenìtzios e pùnicos atzapados in sos iscavos de su tofet, de sa necròpoli e de s'abitadu, puru ogetos de edade romana sunt visìbiles in su Museu Archeològicu Comunale "Ferruccio Barreca".

Istòria de sos iscavos
Sos primos mentovos subra de s'antighidade e s'importu de su situ de Santu Antiogu torrant a artziare a su 1580, a òpera de su canònicu Giovanni Fara. A pustis de issu medas unos àteros istudiosos, intre sos cales De sa Marmora e su Spano, si fiant interessados a su giassu. Sos primos interventos sientìficos de iscavu archeològicu fiant istados giutos dae Antonio Taramelli, chi in su perìodu cumprèndidu intre su 1903 e su 1921 aiat publicadu cun rigore e pretzisione su torracontu de sa faina pròpia de iscumbata. Sutzessivos interventos fiant istados giutos dae Salvatore Puglisi, Paolo Mingazzini e Giovanni Lilliu. In su 1956 aiant tentu cumintzu sas iscumbatas sistemàticas. Gennaro Pesce aiat iscobertu in sa localidade in manera significativa nòdida comente a "Ischit Guardia de is Pingiadas" su tofet e aiat estèndidu s'iscumbata a sa necròpoli pùnica. Sutzessivos interventos, partinde dae su 1967, fiant istados giutos dae Ferruccio Barreca in s'àrea de sa necròpoli pùnica. A sa fine de sos annos '80 Piero Bartoloni, Paolo Bernardini e Carlo Tronchetti aiant indagadu un'àrea de s'abitadu de s'I sec. d.C. (Cronicario).

Bibliografia
G. Spano, "Descritzione de s'antiga tzitade de Sulcis, Sitiadu e estensione", in Bullettino Archeològicu Sardu, 3, 1857;
P. Bartoloni-P. Bernardini-C. Tronchetti, "S. Antioco. Àrea de su Cronicario, campagnas de iscavu 1983-86", in Rivista de Studios Fenìtzios, 16, 1988;
P. Bartoloni, Sulcis, cannaca "Itinerari", 3, Roma, Istitutu poligrafico e Zecca de s'Istadu, 1989;
C. Tronchetti, S. Antioco. Sassari, C. Delfino, 1989 (Sardigna archeològica. Ghias e itinerari; 12);
P. Bernardini, "S. Antioco (Casteddu), Istadu fenìtziu e necròpoli pùnica", in Bulletinu de Archeologia, 3, 1990;
P. Bartoloni, Unu pietoso ritu fùnebre offuscato de tropos mites, "Darwin. Cartulàrios", n. 1 (trìulas-austu 2006), pp. 68-75.