S'Otighentos

Intre su 1860 e su 1870, in Sardigna fiant istados inghitzados sos primos laboratòrios fotogràficos, a incuru de Austinu Lay Rodriguez e Giusepe Luisi Cocco in Casteddu, e de su frantzesu Jean Mailland in Tàtari. S'atividade primàrgia de sos primos fotografos sardos fiat sa retratìstica in istùdiu. Lay Rodriguez aiat contivigiadu carchi traballu in sa leada de sas minas de Igrèsias.
Pustis de unu perìodu de isperimentos, intre su 1860 e su 1870, in Sardigna fiant istados inghitzados sos primos laboratòrios fotogràficos, a incuru de Austinu Lay Rodriguez e Giusepe Luisi Cocco in Casteddu, e de su frantzesu Jean Mailland in Tàtari.
S'atividade primàrgia de sos primos fotografos sardos fiat sa retratìstica in istùdiu. Lay Rodriguez, a sa sola, aiat contivigiadu paritzos traballos in sa leada de sas minas de Igrèsias e isse etotu, su primu, aiat acumpridu unu catàlogu bundante de costùmenes traditzionales sardos in sas biddas de s'internu.
A sa fine de sos annos Setanta de s'Otighentos fiat lòmpidu in s'ìsula Bitòriu Besso su biellesu, unu de sos professionistas italianos prus afirmados, cramadu dae duas cummissiones de importu: sa documentatzione ufitziale de sos impiantos mineràrios de su de Igrèsias e su fràigu de sa retza noa de sas Ferrovias Segundàrias de sa Sardigna; pro deghènnios s'òpera sua at a abarrare che a unu mollu primorosu pro sos collegas isulanos, mescamente in su cuntestu de sa fotografia industriale.
In su peristante sos laboratòrios fotogràficos si fiant ispàrghidos e istèrridos in sas biddas prus mannas de s'ìsula: Mauri, Canzani, Nissim e Valentin in Casteddu; Lori, Canu Fadda e Mannu in Tàtari; Parnicich in Aristanis e Pizzetti in Igrèsias.
Mancari chi sa retratìstica sighiat a aguantare comente tipologia de immàgine prus impreada, paritzos de cuddos s'apentaiant, a s'ocasione, cun sa fotografia industriale.
Mauri e prus a tardu Zonini su tataresu, fiant resessidos a acabbare sa catalogatzione de sos costùmenes sardos chi aiant impitadu pro unas cantas editziones famadas de cartolinas postales illustradas.
In Nùgoro, a pustis de Camedda su pionieri, intre s'Otighentos e su Noighentos sos pintores Ballero, Satta, Biasi, Delitala e Palazzi aiant manigiadu s'aina fotogràfica cun meda prus atinu cunforma a sos professionistas de sa fotografia, ammaniende una documentatzione pretziada de sas ùrtimas iscutas de una Barbàgia chi galu non fiat istada mancu tzirigada dae sos protzedimentos de modernizatzione.

Aggiornamento

5/3/2025 - 09:55