Sa ricostrutzione

In Sardigna sas operatziones de sa segunda gherra mundiale si fiant concruidos difatis cun s'armistìtziu de su 8 cabudanni 1943 e cun su coladòrgiu de sas tropas tedescas in Còrsica. S'arribu de sos Alleados (a fùrriu a sa metade de su cabudanni 1943) e la nùmenat in su ghennàrgiu 1944 de su generale Pietro Pinna a Artu Cummissàrio pro sa Sardigna, signaiant un'istaco netu respetu a s'anteguerra.

Sos bombardamentos chi aiant corfidu s'ìsula intre sa santandria 1942 e su maju 1943, e chi aiant interessadu non petzi obietivos militares ma fintzas tziviles, aiant causadu mannos meda disacatos a intreos bighinados de sas tzitades printzipales (Casteddu, S'Alighera, Terranoa, Santu Antiogu, Arbatax, Portu Turre) e a diversas localidades de s'internu.

Sa situatzione fiat rèndida galu de prus drammàtica de sa farta de collegamentos cun su restu de su paisu e de sa farta de materiales e de manodòpera.
Nointames sa gherra sighiret in su restu de Itàlia finas a s'abrile 1945, in s'ìsula fiat oramai lòmpidu su momentu pro una riflessione subra de sa rinàschida presa a sa voluntade de torrare a comintzare.

Unu primu sinnu de custu nou ispìritu fiat istadu s'inauguratzione, in s'austu de su 1944 a Casteddu, de unu locale pro ispetàculos a s'abertu, su "Cinegiardino".
Su dibatu, a su cumintzu de natura petzi teòrica (pro farta de mesos), posca fintzas e mescamente pràtica, si fiat cuntzentradu subra de sa netzessidade de privilegiare sos investimentos in su fàbricu de òperas pùblicas, aiat cumpresu comente a benes istrumentales, prusaprestu chi in sa de edilìtzia abitativa, cunsiderada imbetzes bene de consumu.

Sa chistione fiat istadu afrontada sa prima borta in modu orgànicu, pro cantu pertocat s'intrea natzione, in su 1948, cando sa rivista "Edilìtzia Moderna" aiat publicadu unu nùmeru monogràficu "dedicadu a un'inchiesta regionale subra de sa ricostrutzione". Cun s'aportu de diversos architetos e ingenieris si fiat fatu su puntu de sa situatzione, analizende sos problemas de sa ripresa edilìtzia, agravados dae una situatzione econòmica disastrosa, in prus de chi de sa sighidura de sos ischilìbrios sotziales, ancora prus rilevantes pro sa netzessidade avèrtida de unu megioru de sa vida.

In s'ispetzìficu de sa Sardigna, e de Casteddu in particulare, tales problemàticas fiant istados torradas a cramare dae s'architetu Salvatore Rattu, su cale intraiat a su mèritu de una ricostrutzione affrettata e belle de su totu negativa, afirmende sa netzessidade de isfrutare a su mègius s'ocasione oferta dae sos disacatos subidos pro istabilire una noa viabilidade e pro fàghere pesare una noa tzitade rispondente a sos bisòngias de sa vida moderna.

Aggiornamento

20/9/2023 - 11:42