Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Frùmini Mayori, Tèmpiu de Antas

Frùmini Mayori, Tèmpiu de Antas

Frùmini Mayori, Tèmpiu de Antas

Su monumentu s'agatat in un'ammajadora badde dominada dae su rilievu calcàreu de Monte Conca s'Omu, in su Fluminese.
Su tèmpiu, nàschidu comente a santuàriu nuràgicu, cun probabilidade intercantonale, fiat istadu ativu fintzas in època precoloniale, pùnica e romana, ma non rivelat rastros de una fase fenìtzia.
Sin de su cumintzu de s'edade de su ferru, in su sèculu IX a.C., su giassu aiat tentu una valèntzia funerària, fortzis ligada a su cultu de sos antepassados, comente a atestat una sèrie de tumbas a pozzetto monosome atzapadas acanta su pòdiu. Una de sas tumbas fiat torrada una figurina in brunzu, de fatura nuràgica, ma de crara influèntzia levantina, rapresentante una divinidade maschile nuda chi impugnat cun sa manu manca una lantza, mentras pesat sa manu dereta in sinnu benedicente. Sa statuina podet èssere assotziada a s'aèrgiu e a sos tretos cultuali de su deus pùnicu Sid, gherreri e cassadore, traspositzione de sa divinidade locale Babai, chi ricomparirà in edade romana cun su nùmene de Sardus Pater Bab(a)sos.
In edade pùnica su santuàriu aiat connotu duas fases costrutivas: sa prima a fùrriu a su 500 a.C., deretu a pustis de sa conchista cartaginesa de s'ìsula; sa segunda, de arrastu pùnicu-ellenìstica, a fùrriu a su 300 a.C. Sas labili rastros de sas duas fases sunt istados individuados suta de sa scalinata monumentale de edade romana.
Chi su tèmpiu in edade pùnica rivestiret unu notèvole importu est testimoniadu dae diversos elementos architetònicos e numerosos ex votu atzapados in foras de cuntestu. S'istadu de frammentatzione de sos ex votu at giutu sos istudiosos a ipotizare una deliberada destruidura de su santuàriu. Custa diat pòdere èssere acontèssida a su tempus de s'abbolotu de sos mertzenàrios cartaginesos de aposentu in Sardigna, in su sèculu III a.C., overas a òpera de sos primos cristianos.
S'istrutura como visìbile torrat a artziare a s'edade romana: unu primu impiantu est augusteo, mentras una segunda fase de restruturatzione, cun sa collocatzione de s'iscritzione de Caracalla in su frontone, torrat a artziare a su sèculu III p.C.
In s'epigrafe si leghet: "Imperadores Caesari M. Aurelio Antonino. Augustu Pio Felici templum de sos Sardos Patris Babi vetustate conlapsum ... A ... restituendum curavit Q Coelius o Cocceius Proculus": in onore de s'imperadore Marcu Aurelio Antoninu Augustu, Pio Felice, su tèmpiu de su deus Sardus Pater Babi arruinadu pro s'antighidade aiat fatu restaurare Quinto Tzèliu (o Cocceio) Proculo.
Su monumentu, costruidu cun su de carcare locale, presentat una gradinata de atzessu e unu pòdiu realizadu in "opus quadratum". Sa gradinata, de cale restant petzi tres istradeddas in parte torradas a costrùere, si cumponiat a su cumintzu de numerosos ripianos postos su pamentu in cocciopesto; subra de su de bator ripianos, in currispondèntzia de sa chi deviat èssere sa roca sacra de su tèmpiu pùnicu, s'artziaiat l'arat sacrificale, segundu sos cànones rituales romanos.
Su tèmpiu si partzit in manera longitudinale in pronao, tzella e "adyton" (o pènetra·las) bipartito. Su pronao, profundu m 6,6, tenet bator colunnas subra de su prospetu e una subra de cada chirru; sas colunnas tenent truncu lisu (m 8 belle de h torrada a costrùere), bases attiche e capitellos iònicos. Sa tzella, de belle m 11 de profundidade, presentat de sos pilastros adossados a sos muros, mentras su pamentu cunservat su rivestimentu de mosàicu biancu pro s'intrea superfìtzie. In su muru de fundu de sa tzella s'aberint duas ghennas chi ponent in duos pitios vanos belle cuadrados (su "adyton" bipartito) dotados de duos cisterne cuadrangulares.
S'àrea sacra a inghìriu a su tèmpiu, de semper cunsiderada movet integrante de su pretzedente tèmpiu pùnicu, est istada imbetzes de reghente interpretada comente a una parte agiuntiva de edade posteriore a Caracalla.

Istòria de sos iscavos
Fiat istadu fossadu intre su 1967 e su 1968. Sos sutzessivos restàuros l'aiant aporridu in parte a s'aspetu chi teniat a su tempus de Caracalla (213-217 p.C.), cando fiat istadu torradu a acontzare. Intre sos annos 1984-1994 un'interventu de iscavu aiat interessadu s'àrea antale s'istrutura.

Bibliografia
Ricerche puniche ad Antas: rapporto preliminare della Missione archeologica dell'Universita di Roma e della Soprintendenza alle antichità di Cagliari, collana "Studi Semitici", 30, Roma, Istituto di Studi del Vicino Oriente, Università di Roma, 1969;
R. Zucca, Il tempio di Antas. Sassari, C. Delfino, 1989 (Sardegna archeologica. Guide e itinerari; 11);
P. Bernardini-L.I. Manfredi-G. Garbini, "Il santuario di Antas a Fluminimaggiore: nuovi dati", in Phoinikes b Shrdn. I Fenici in Sardegna: nuove acquisizioni, catalogo della mostra (Oristano, Antiquarium Arborense, luglio-dicembre 1997), a cura di P. Bernardini-R. D'Oriano-P.G. Spanu, Cagliari, La Memoria Storica, 1997, pp. 105-113.

Comente arribbare
Dae Casteddu si pigat sa SS 130 finas a Igrèsias, tando sa SS 126 pro Frùmini Mayori finas a su km 54,100; unu piticu caminu asfaltada subra de sa d., cun unu percursu de unos 1,5 km (percorribili in vetura o in postale) e cun adecuados sejos, giughet a sa zona archeològica.

Categoria Struttura: àrea o parcu archeològicu

Tipologia Contenuti: Monumentu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: Abertu

Provincia: Sud Sardigna

Comune: Fluminimaggiore

Macro Area Territoriale: Sud Sardigna

CAP: 09010

Indirizzo: SS 126 km 54,100 - località Antas

Telefono: +39 0781 580990 +39 347 8174989

Email: info@startuno.it

Sito Web: startuno.it/tempio-di-antas

Facebook: www.facebook.com/tempiodiantas

Instagram: www.instagram.com/tempiodiantas

santugaine - maju

Lunedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

10:00 - 13:00

Lunedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

16:00 - 19:00

làmpadas - cabudanni

Lunedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

10:00 - 13:00

Lunedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

17:00 - 20:00

Informazioni sui biglietti e sull\'accesso: Oràrios particulares: 25 nadale serradu; 1 ghennàrgiu abertura de sas oras 10:30 a sas 16:30. Subra de aparauladura disponibilidade fintzas in oràrios diferentes de sos prevìdidos. In su perìodu ierrile su giassu at a abarrare serradu in casu de abba. Aparauladura: nemos. Oràriu biglietteria: Serrat mesu como in antis de s'oràriu de serrada. Download APP "Valle de Antas".

Modalità di accesso: a pagamentu

Biglietti :

  • Intreu : 4 €, adultos, .

  • Reduidu : 3 €, minores de sos 6 a sos 12 annos, grupos in prus de 30 pessones, .

  • Cumulativu intreu : 5 €, , bìsita a su Tèmpiu de Antas e Museu Etnogràficu Antigu Mulinu a abba Licheri .

Informazioni sui servizi: Nolègiu audioguide (inglesu, tedescu, frantzesu e italianu) cun èuro 2,00, agiuntivos a su costu de su billete. Est possìbile a iscarrigare s'app "Badde de Antas" o rechèrrere in donu su tablet in biglietteria. S'app si cunfigurat comente a unu trastu immersivo e coinvolgente, chi at a ghiare su visitadore in unu biàgiu imaginàriu intre passadu e presente, a s'iscoberta de sa Badde de Antas e de sos tesoros archeològicos suos cuados, cun percursos multilingua (italianu e inglesu), diferentziados pro adultos e pipios.

Altri servizi: S'àrea de pàsida est dotada chiosco tzilleri, biglietteria e bookshop.

Aggiornamento

27/8/2024 - 10:14

Servizi

Sala per la didattica Sala per la didattica

Bookshop Bookshop

Audioguide Audioguide

Visite guidate Visite guidate

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia