Literadura cuntemporànea

Su segundu pustisgherra si caraterizat in Sardigna pro sa "torrada" a una siat puru limitada forma de autoguvernu. In su 1948 sa Repùblica Italiana cuntzedet a sa Sardigna su status de Regione Autònoma a Istatutu Speciale cun un'esecutivu meda e unu cussìgiu regionale in gradu de legiferare.

Su dibatu culturale s'orientat subra de su ruolu de sos intelletuales in su protzessu de "Rinàschida" de s'ìsula. In particulare, assumet rilievu s'esperièntzia de sa rivista "Ichnusa" (1949-62) dirìgida dae Antonio Pigliaru, intelletuale chi iscriet "Sa vindita barbaritzina comente a ordinamentu giurìdicu". S'eredade de su pensamentu de Antonio Gramsci in Sardigna est forte meda fintzas pro sa presèntzia de s'ìsula in sos iscritos de s'intelletuale antifascista. A banda Giuseppe Dessì, Salvatore Cambosu e Salvatore Satta, si distinghent pro sa creatzione de òperas literàrias in italianu Franco Solinas, Maria Giacobbe, Paride Rombos, Giuseppe Fiori, Gonario Pinna, Francesco Masala, Antonio Cossu, Francesco Zedda, Antonio Puddu. Su fallimentu de s'indùstria petrolchìmica, in sa cale si pretendiat de investire sos mannos meda interventos finantziàrios de agiudu de s'Istadu, gènerat de sos annos setanta in posca unu difusu sentidu de discunfiantza in sos cunfrontos de sa noa era autonomìstica. Si torrat a iscobèrrere s'impreu de sa limba sarda (minetzada de estintzione de sos noos mèdios de comunicatzione de massa) e si creat unu movimentu pro su reconnoschimentu suo comente a limba ufitziale. Michelangelo Pira pro sa literadura in sardu, e Sergio Atzeni pro cudda in italianu, aberint noas istajones e prospetivas.
Segundu Giovanni Pirodda, istòricu de sa literadura intre sos prus afirmados, unu tzertu perìodu, a inghìriu a sos annos setanta, sa publicatzione de òperas de autore sardu cointzidet cun una tzerta "idea" de sa Sardigna. Una bisione de unu logu a foras de s'istòria, mìticu, isoladu, agreste. Fortzis pro custu "Sa die de su cabu" de Salvatore Satta e "Babbu meres" de Gavino Ledda devenint casos literàrios. Su neosardismo, currente polìticu-culturale chi rivendicat unu diferente status pro limba, identidade e soberania de s'ìsula, ghenna a unu rinvigorimento de sa literadura in "limba" chi iscoberit a bellu sa bia de sa prosa iscrita in sa forma de su romanzu. Pro sa prosa in italianu si distinghent in sos annos otanta Salvatore Mannuzzu cun "Protzedura" e Giulio Angioni cun "S'oro de Fraus" chi fundant, in calicunu modu, una currente literària giallistica basada subra s'investigatzione politziesca. Fintzas Bachisio Zizi cun "Erthole" e Michele Columbu cun "Sena unu ca" resessent a si pònnere in evidèntzia. In sos ùrtimos annos sa produtzione literària sarda s'est allargada a dismisura (in particulare cudda basada subra s'investigatzione politziesca) proponende diversos nùmenes e tìtulos subra de sos cales ancora sa crìtica literària no at espressadu cabos definitivos. Finas a su casu emblemàticu de s'iscritore Nicola Lecca, cagliaritano de nàschida, chi crompet una tzerta notoriedade natzionale, ma annullat de su totu in s'òpera sua sa sardità cale medida e essèntzia de s'iscrìere. Una tendèntzia a superare sas làcanas isolanas chi si tumbat e coesiste cun su costante traballu de sos intelletuales a su traballu subra de su tema de s'identidade de s'ìsula.

Aggiornamento

9/4/2025 - 12:19