Sa fine de su Setighentos

S'istoriografia cuntemporànea s'ammustrat punnada a retènnere chi sos primos signales de sos protzessos de mudada chi ant a giùghere a su si consolidare de sa moderna autonomia de sa Sardigna fatzant a collire in sos fenòmenos de biu fermentu chi interessant s'ìsula in sos ùrtimos annos de su Setighentos, in particulare in su triènniu 1793-96.

Est in custu momentu istòricu difatis chi sa burghesia tzitadina, su "popolaccio", sos "prinzipales" de sos sartos e sas massas massajas cumintzant a achirire visibilidade pùblica.

In s'imaginàriu colletivu sardu restant tzertamente aia imprìmidu, intre sos avenimentos de cuddos annos, su bombardamentu de Casteddu a banda de sos Frantzesos; su tentativu issoro de ocupare s'Ìsula, fallidu pro sa strenua defensa oposta dae sos militzianos e de sos voluntàrios locales in su freàrgiu de su 1793; su manifestu in chimbe puntos tesu a rivendicare su ruolu paritàriu de sos òrganos polìticu-istitutzionales (Stamenti e Bera Udièntzia) de su "Regnum Sardiniae" in sa tropa istatale, e a refudare su raportu "coloniale" cun sos Istados de terraferma impostu dae su guvernu sabàudu; s'indignatzione sighida a sa risposta negativa a sas rivendicatziones batidas in Torinu de sos legìtimos rapresentantes de su regnu, sas primas boghes de sos Stamenti, disconnotos in fase de discussione e peri comente a latori de sas rechertas de sa natzione; s'insurretzione cagliaritana de su 28 abrile 1794, s'arrestu e sa sutzessiva cassada de su vitzeré e de sos funtzionàrios piemontesos; sos movimentos antifeudali in su Logudoro, culminati in su fallidu tentativu de guvernu republicanu de Giovanni Maria Angioy in su martzu-làmpadas 1796.

S'ùnicu de tales avenimentos però de cales agatamus craru riferimentu in sas rapresentatziones artìsticas de su Setighentos est cuddu relativu a sa vitòria aporrida dae sos sardos subra de sos Frantzesos.

Sas resones de tale aparente dimenticanza de sas unos àteros fatos istòricos de cuddos annos andant chircadas in custu chi a issas aiat sighidu: su sustantziale fallimentu de sos tentativos insurretzionales e su riprìstinu de sa situatzione chi cuddos avenimentos aiant chircadu de abbolotare aiat determinadu fintzas un'assopimento de s'interessu istoriogràficu cara a cuddos fatos e versu sos pessonàgios chi nde fiant istados protagonistas comente a Giovanni Maria Angioy, interrùmpidu petzi in su 1857 cun s'òpera de su Sulis.

Petzi in sos ùrtimos deghènnios de s'Otighentos cuddos avenimentos ant a agatare tzelebratzione pitòrica in sas òperas de su Sciuti e de su Bruscos, de pare a pare pro sos Palatzos de sa Provìntzia de Sassari e de Casteddu.

Aggiornamento

25/9/2023 - 17:20