Intre Cartàgine e Roma

Su percursu istòricu chi aiat giutu Roma a assùmere sos connotados de una grandu potèntzia fiat istadu signadu in manera significativa de sos raportos cun Cartàgine. In su su momentu chi Roma cumintzat a s'incrarare cun majores codìssias polìticas, econòmicas e militares subra de su Mediterràneu otzidentale, sa potèntzia cartaginesa est in su cùcuru suo e sas mìrias isparghidoras de Roma devent in manera netzessària fàghere sos contos cun custa realidade.

Su primu tratadu istipuladu intre Roma e Cartàgine in su 509 a.C., tramandatoci de s'istòricu gregu Polibio, est una prima, eloquente "istantànea" de cuddu percursu istòricu.

Tale tratadu istabiliat, pro cantu pertocat Roma e sos alleados suos: 1) s'interditzione de sas costas nordafricanas diretamente compidadas dae Cartàgine (l'aprodo fiat cunsentidu petzi in casu de naufràgiu, ma cun s'òbrigu de torrare a mòvere intro chimbe dies); 2) fortes limitatziones in s'atzessu a sas costas sardas e sa possibilidade de esertzitare formas de cummèrtziu in Sardigna petzi in presèntzia de funtzionàrios cartaginesos; 3) possibilidade de esertzitare su cummèrtziu in Sitzìlia gosende de sos matessi deretos de sos Cartaginesos.

Pro cantu pertocat Cartàgine su tratadu istabiliat: 1) aficu a no arrecare disacatu de calicunu tipu a sas populatziones de su Làtziu "sugetas a sos romanos" e a sas tzitades indipendentes; 2) proibitzione de costruire fortilesas in su Làtziu; 3) s'in casu de aprodo subra de sas costas latziales pro càusas a fortza majore, òbrigu de torrare a mòvere in antis a de note.

Su sutzessivu tratadu intre Roma e Cartàgine modìficat in ala cantu decretadu dae su pretzedente, pighende atu de su nou istadu de cosas in sos raportos intercorrenti intre sas duas potèntzias. In particulare paret de pòdere lèghere, in sa detzisione de Cartàgine de fàghere bàlere fintzas subra de sa terra sarda sas matessi proibitziones chi su pretzedente tratadu decretaiat pro Roma in riferimentu a sos territòrios nordafricanos postos suta de su dirìgidu meda controllu, unu tzertu pessamentu pro sos semper prus numerosos indìtzios de un'acreschimentu de su pòdere de Roma.

S'iscòpiu de sa prima gherra pùnica (264 a.C.) fiat bènnidu pretzèdidu dae s'istìpulat de unos àteros duos tratados intre Roma e Cartàgine, sutascritos de pare a pare in su 306 a.C. e in su 279 a.C. Fintzas sena intrare a su mèritu de sos sìngulos tratados, su progressivu s'incurtzare de sa distàntzia cronològica intre un'istìpulat e s'àtera aparit interpretabile comente a unu craru signale de cantu s'istadu de sos raportos intre sas duas potèntzias s'esseret faghende in manera progressiva prus instàbile.

In su 238 a.C., pagos annos a pustis de sa concrusione de sa prima gherra pùnica (241 a.C.), sa Sardigna colat definitivamente, cun unu beru e etotu corfu de manu, suta de su controllu de Roma.

Aggiornamento

20/9/2023 - 11:00