Sa Faradda de sos Candelieri a Tàtari

Su 14 austu si tzèlebrat a Tàtari, in donu a sa Madonna Assunta, sa bàndida professone de sos Candelieri (los Candareri). Si tratat cun probabilidade de una traditzione bènnida de Pisa, cando chi su sero de su 14 austu sos fideles giughiant in professone sa chera votiva, a s'internu de tabernacoli. Est verosimile chi Tàtari, alleada de sa Repùblica marinara de Pisa, partetziparet cun un'oferta. Cun su tempus, sos ceri fiant istados sostituidos cun truncos de linna e su rituale fiat devènnidu votu a sa Vèrgine pro fàghere sessare sas epidèmias de peste, chi aiant corfidu sa tzitade turritana in vàrias ocasiones, ispetzialmente in su 1652.

Cada candeliere cunsistet in unu truncu artu tres metros pro unu diàmetru de baranta tzentìmetros. Cada candeliere giughet in artu unu capitellu de cale pendent nastros colorados. A sa base de su truncu s'innestano sas stanghe pro su trasportu de sa poderosa istrutura a òpera de oto portadores.

Sa professone est narada Faradda (‘Calada’), ca in calada est su percursu rituale de sos candelieri chi movet de Piazza Castello a sa de crèsia Santa Maria in Betlem.

Sos gremi (corporatziones de arte), cada dotadu de un'ispetzìficu candeliere chi giughet effigiati sos relativos sìmbulos e Santu patronu, sunt cuddos de sos masellajos; de sos fraos; de sos viandantes; de sos piccapietre; de sos falegnami; de sos massajos; de sos calzolai; de sos ortolani; de sos muradores; de sos draperis; de sos massajos, overas propietàrios terrieri, cales si sunt agiuntos in manera ùrtima cuddos de sos autoferrotranvieri e de sos braccianti. Sos candelieri no isfilant cun unu simpre andamentu processionale. Sos portadores, difatis, a su suon de pìferu e tamburu, faghent dantzare cada candeliere, animados dae sa truma: «Fallu badhà, fallu badhà!» (‘Faghe·lu ballare, faghe·lu ballare!’).

A metade cursadu su gremio de sos massajos est retzidu dae su sìndigu pro sa tzerimònia de s'iscàmbiu de sa bandera de su gremio cun su gonfalone de su Comunu. Tale momentu rituale cumprendet su brindisi aùgura·las «A tzent’annos!» (‘A chentu annos!).

Ammentamus chi sa Calada de sos Candelieri dae su 2013 est istada insertada in sa lista rapresentativa de su patrimòniu culturale immateriale de s'Unesco. Faghet parte, in prus, de sa Rete de sas grandu màchinas a coddu italianos, assòtziu nàschidu in su 2005 e chi tenet sa finalidade de preservare unas cantas intre sas prus antigas manifestatziones religiosas italianas.

Sa festa de sos Candelieri a Tàtari, in prus de chi elementu forte de s'identidade tzitadina, est fintzas un'interessante esèmpiu de su caràtere dinàmicu de sa traditzione. Ammentamus, difatis, chi duos gremi so de prus reghente introduzione. Su gremio de sos autoferrotranvieri , aende·si costituidu in su 1938, toddiat a su suo internu totus sos trasportatori subra de gomma e rotaja. Ammìtidu a sa Calada in su 2021, sa prima partetzipatzione cun su candeliere est acontèssida in su 2022, matessi annu in cale est istadu inserradu in sa Faradda su candeliere de su gremio de sos Braccianti.

Aggiornamento

25/7/2025 - 00:10