Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Iglesias, Crèsia de San Domìnighe

Iglesias, Crèsia de San Domìnighe

Iglesias, Crèsia de San Domìnighe

Sa crèsia accorpata a una sèrie de domos de s'antiga Igrèsias, atamanat in manera perfeta artària a sa lìnia de sas residèntzias lacanàrgias. A su cumintzu s'edifìtziu resurtaiat subra de unu percursu de collegamentu intre Porta Sant'Antonio a Nord e sa Ruga Mercatorum, atuales bia Azuni e unu tretu de bia Martini. Sa volumetria de s'edifìtziu est in manera istrinta ligada a su tessutu residentziale in tundu: difatis sa crèsia est fraigada subra de duos lotos. De su caminu s'asse de s'edifìtziu est in raportu visivu cun su montigru, sa parte posteriore incrarat subra de bia Eleonora, assas de collegamentu cun Frùmini Mayori. In manera antiga bia Cavallotti, unu tempus bia San Domìnighe, fiat una de sas artèrias printzipales de sa tzitade e definiat sa làcana fìsica de su bighinadu Castello, sa zona setentrionale de su tzentru medievale, in curtzesa de sa Porta Sant'Antonio.
Pro unu bisòngiu funtzionale a su cultu, essende s'ùnicu servìtziu religiosu de su bighinadu Castello de s'arribu de sos Domenicanos in su sèculu XIV, su collegamentu intre sa crèsia e su cunventu acontessiat mediante unu coladòrgiu aèreu a travatura de linna. Custu permitiat de inghiriare su ruscello chi tando curriat pro bia Eleonora. Fiat istadu derrùidu pro bisòngios de viabilidade in sa segunda metade de s'Otighentos, belle cando sa crèsia fiat devènnida propiedade comunale. In su 1910 si fiant agiuntos sas capellas de su chirru deretu e, pagu a pustis, su presbitèriu fiat istadu derrùidu pro su fràigu de unu caminu. Oe sos interventos de restàuru, in prus de àere abbassadu su pamentu, ant prefertu s'aspetu de cunsolidamentu e mantenimentu de s'edifìtziu.
No esistent fontes diretas documentanti sos fatos istòricu-costrutivas de sa crèsia ma est nòdidu chi s'edifìtziu fiat pesadu in su matessi logu ue in manera pretzedente s'agataiat sa SS. Trinidade mentovada dae su Breve de Villa de Crèsia, istatutu giurìdicu de sa tzitade medievale. Cummitente printzipale de su cambiamentu fiat istadu sa famìlia Cannavera mescamente pro òpera de duos eclesiàsticos: su canònicu Michele Fenza e Nicolò Cannavera, pìscamu de S'Alighera dae su 1604 a su 1611, cale sunt como dedicadas sa bia e sa pratza lacanàrgias. Difatis in su 1610 su canònicu Fenza aiat ofertu una lassa a sos Domenicanos pro chi pesarent unu cunventu e una crèsia pro s'ocupare de s'istrutzione de sos pipios prus pagu abbienti, sos cales, bolet sa legenda, apant partetzipadu a su trasportu de sos materiales durante sos traballos de fràigu ragion pro cale s'edifìtziu est nòdidu fintzas cun su nùmene de "Cresia de is picciocheddus" (Crèsia de sos pipios). Pro cantu pertocat su pìscamu Cannavera, su ruolu fundamentale chi aiat tentu comente a cummitente est ancora leggibile subra de su chirru deretu de s'àula ue s'agatat s'acquasantiera, cun influidu s'istemma suo e datada 1611, e duas tumbas,: una cun su retratu suo, s'àtera de su sepulcru. Aiat remòvidu durante sa risistemazione de su pamentu, paris cun sa de su canònicu Francesco Fontana como subra sa pila, oe sas tumbas sunt apicadas longu su muru. A su matessi modu, a manca, est collocada sa lastra de s'ossàriu, datada 1772, òpera de Giovanni Pintus e Francesco Cogotti. Sas bator lastras marmòreas, nointames non s'agatent prus in sa collocatzione originale pròpia, abarrant su fatore visuale caraterizante s'edifìtziu. L'interno de sa crèsia, de dimensiones cuntènnidas, tenet fundu a navada ùnica cun duas capellas pro ladu, suta de su patronadu de sas corporatziones de arte chi nd'aiant finantziadu sos traballos. Sas de su chirru deretu, agiuntas in su 1910 alterende su ritmu de sos bator arcos a ses agudu, si discostano de su progetu initziale de s'edifìtziu. Sa segunda capella, dedicada a Santa Bàrbara de su Gremio de sos minadores, si distinghet pro èssere istada ricavada in sa roca, chi abarrat a bista. Oe est intitulada a sa Madonna de Lourdes. Totu sas capellas tenent bia a carrada francu sa segunda a manca. Intitulada in antis a sa Madonna de sa Difesa e posca a s'Addolorata, torrat a leare, in iscala minore, sa bia a cùpula cun lanterna de sas capellas de sa Catedrale. Oe sa lanterna est tzurpa a càusa de sa demolitzione novecentesca de sa zona presbiteriale como torrada a pesare respetu a sa navada. Subra de sa fatzada de sa crèsia est presente unu portale, sìmile a cuddu meridionale de sa crèsia majore de Casteddu, incuadradu dae colunnas corìntzias e de architrave subra de cale est influidu s'istemma de sos Cannavera. Su frontone merlato racchiude un'arcu trilobato chi cuntenet sa ventana semitzircolare, fonte printzipale de lughe de s'edifìtziu. Subra de sos chirros de su portale cumparent duos piticos rosones.

Bibliografia
Diòtzesi de Igrèsias, a cura de G. Murtas, collana "Aiat pedidu e Arte Sacra in Sardigna", Casteddu, Zonza, 2001.

Tipologia Contenuti: Architetura religiosa

Provincia: Sud Sardigna

Comune: Iglesias

Macro Area Territoriale: Sud Sardigna

CAP: 09016

Indirizzo: via Felice Cavallotti, s.n.c.

Aggiornamento

17/11/2023 - 10:37

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia