Bosa, Basìlica de San Pietro Extra Muros

Sa crèsia s'agatat in sa localidade de su campu de Calamedia, subra de s'isponda S de su Timo. Su giassu fiat istadu istadu finas dae s'època fenìtziu-pùnica e romana. In edade giudicale fiat istadu sede de sa diòtzesi de Bosa, suprimida a sos cumintzos de su sèculu XVI. Sa crèsia de San Pietro aiat acumpridu funtziones de catedrale, in antis de s'agatare extra muros respetu a su nou abitadu, pesadu a sos pees de su casteddu de Serravalle, e èssere sostituida dae s'atuale catedrale de s'Immacolata.
Sa crèsia, intitulada a sos Santos Pietro e Paolo, est una de sas prus antigas de su Romànicu in Sardigna. S'aèrgiu originàriu suo est istada a dolu mannu cumpromìtida dae sos restàuros de su 1938, cun càmbiu de grandu ala de sas pedras de fàbricu. S'iscritzione de Costantino de Castrat, custoida a s'internu de sa crèsia, tramandat sa memòria de su cumintzu de sa fàbrica in sa segunda metade de su sèculu XI.
Custa ùrtima, de rilevantes dimensiones (m 36 x 13, arta m 13 belle), est costruida in contzas dae pedra vulcànica, cun àula a tres navadas e àbside a E. Sa navada mediana est cugugiada cun cobertura in linna, mentras cuddas laterales sunt bortadas a crusiera. Sos setos divisòrios sunt costituidos dae arcadas chi s'impostant subra de pilastros a setzione retangulare.
De s'ala prus antiga restat petzi s'ala mediana de s'àula, chi torrat a artziare a su sèculu XI. Sa sutzessiva fase edilìtzia aiat cumportadu sa ricostrutzione de s'àbside in su sèculu XII. Sa fatzada, realizada a sos cumintzos de su sèculu XIII, tenet tres grandu arcadas a ses agudu. S'arcada tzentrale cuntenet su portale, cun architrave delimitadu in artu de unu torciglione e isculpidu a finta lògia, sas cales arcatelle acasàgiant àrbores e sos Santos Pietro e Paolo a sos chirros de sa Vèrgine cun su Pipiu.
Longu sos spioventi si susseguono archetos intritzidos. A sa tzima, in asse cun su portale e s'oculo, si disponet un'edìcola cun colunnas intritzidas a nodu. Sos archetos intritzidos e s'edìcola cun colunnas intritzidas a nodu s'agatant petzi in unu àteru edifìtziu romànicu in Sardigna, San Pietro de Zuri (1291). Duncas s'est assignada a su matessi architetu, Anselmo de Como, fintzas sa ricostrutzione de s'ala superiora de sa fatzada de su San Pedru de Bosa, a sa fine de su sèculu XIII.

Istòria de sos istùdios
Alberto De sa Marmora (1860) tzitat sa crèsia in su suo "Itinerario". Dionigi Scano (1907) nde printzìpiat s'istùdiu istòricu-artìsticu, aprofundidu dae Raffaello Delogu (1953). Noos rastros de letura benint dae Attilio Mastinu (1978) fintzas cun su suportu de sas iscritziones chi cunsentint sa datatzione. Sos prus reghentes contribuidos sunt de Renata Serra (1989) e Roberto Coroneo (1993).

Bibliografia
D. Scano, Istòria de s'arte in Sardigna de su XI a su sèculu XIV, Casteddu-Sassari, Montorsi, 1907, pp. 342-343;
P. Toesca, Su Medioevu, Torinu, UTET, 1927, p. 685;
R. Delogu, S'architetura de su Medioevu in Sardigna, Roma, Sa Libreria de s'Istadu, 1953, pp. 72-73;
A. Mastinu, "Sa crèsia de San Pedru de Bosa a sa lughe de sa documentatzione epigrafica", in Sas crèsias de Bosa, Casteddu, Tipografia editora artisana, 1978, pp. 9-97;
R. Serra, Sa Sardigna, cannaca "Itàlia romànica", Milanu, Jaca Book, 1989, pp. 226-232;
R. Coroneo, Architetura romànica de sa metade de su Milli a su primu '300, Nùgoro, Ilisso, 1993, ischeda 146;
R. Coroneo-R. Serra, Sardigna preromànica e romànica, cannaca "Patrimoniu artìsticu italianu", Milanu, Jaca Book, 2004, pp. 295-299;
R. Coroneo, Aiat pedidu romànicas de sa Sardigna. Itinerari turìsticu culturales, Casteddu, AV, 2005, p. pp. 58-59.

Comente arribbare
Dae su tzentru de Bosa, rugrare su ponte printzipale subra de su Timo, su Ponte Vecchio. Svoltare a manca in s'omònima bia de San Pietro, a pustis de belle 1 km e mesu si crompet sa basìlica visìbile subra de su chirru mancu de su caminu.

Tag

Categoria Struttura: Monumentu o Cumplessu monumentale

Tipologia Contenuti: Architetura religiosa

Fruibilità: Abertu

Provincia: Aristanis

Comune: Bosa

Macro Area Territoriale: Tzentru Sardigna

CAP: 09089

Indirizzo: via San Pietro, s.n.c.

Telefono: +39 0785 373286 +39 327 1930254 +39 334 7429014 +39 380 2331801 +39 329 8505079

Email: info@castellodibosa.it anticotesoro@tiscali.it

Sito Web: http://www.castellodibosa.com/castellodibosa/orari-e-tariffe-monumenti/chiesa-di-san-pietro.html

abrile - maju

Martedì - Giovedì - Sabato

09:30 - 12:00

Mercoledì - Venerdì - Domenica

15:30 - 17:00

làmpadas - austu

Martedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

09:30 - 12:00

Martedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

16:00 - 18:00

cabudanni - santugaine

Martedì - Giovedì - Sabato

09:30 - 12:00

Mercoledì - Venerdì - Domenica

15:30 - 17:00

Aperture straordinarie:

Informazioni sui biglietti e sull\'accesso: Est possìbile bisitare sa crèsia a su de foras unos oràrios de abertura subra de aparauladura. Durante sos meses autunnali e ierriles est possìbile bisitare su monumentu totu sas dies, pro grupos de a su mancu 20 persones, subra de aparauladura telefonende a sos sighentes nùmeros: +39 340 39 55 048 o +39 329 85 05 079 opuru mandende unu curreu eletrònicu a s'indiritzu: info@castellodibosa.it. Pro averguare eventuales variatziones in sos oràrios de abertura faghet a consultare sa pàgina dedicada de su sitiadu web de su gestore.

Modalità di accesso: a pagamentu

Biglietti :