Bestire de gala de sa panattara de Casteddu

Su tèrmine panattara (ischit panetera) designaiat in sa Casteddu de s'Otighentos una categoria de arte: sas fèminas chi faghiant su pane e lu bendiant pro su prus subra de su liminàrgiu de domo, o, in su casu de sas prus possidentes, l'acuistaiant de torrare a bèndere in sa butega pròpia.

S'esemplare de su bestire de grandu gala de sa panattara re-tràidu in sas fotografias torrat a artziare a sa fine de su sèculu XIX e est custoidu acanta Su Museu de su Costùmene de Nùgoro.

Su copricapo est cumpostu dae duos elementos subrapostos.

Toddet sos pilos una cùfia niedda a sacu (cambùsciu o scòffia), in filu dae cotone, de crara ascendenza ispagnola, traballada a chimbe ferros segundu sa tècnica a pibionis (a trigos). Ulteriora caraterìstica de sa cùfia est unu nastru de seda niedda, chi imbòligat sos cherbeddos, sas estremidades de su cale s'annodano dae segus sa gatile. Subra sa cùfia est dispostu s'elementu fortzis prus caraterìsticu de custa ammenta vestimentario: sa mantiglia a arranda ’e pratta (cun recramu in filu dae prata), unu mantu de conca in pannu ruju ampru meda, in manera interna avoretadu dae un'ampra fasca de rasu de seda asula. Ma sa minuda de majore impatu cointzidet cun sas lughentes decoraduras in trina dae prata, chi agatant puntuales iscumbatas in sos motivos a ventaglio de sas mantillas de unos cantos bestires de galas majorchinas.

A sa camisa est subrapostu unu giacchino nieddu in rasu de seda (gipones), sagomato e allacciato subra de s'in dae in antis cun unu nastrino nieddu. Rugrados subra de su petorras, a cobèrrere de su totu camisa e gipones, sunt sos lembi de ischit perra (mucadore copriseno de forma triangulare) de arranda, in tulu ricamadu comente a su grembiale (deventali).

Sa gunnedda est in rasu de seda asulu, ampra, a campana e longa meda finas a cobèrrere sos pees (donde su nùmene de guardapei). Su volùmene imponente de su capu fiat garantidu, in prus de chi de sa manna meda cantidade de sa roba impreada a sos fines de sa cunfetzione sua, fintzas de sa presèntzia de un'o duas sottogonne.

De s'asciugàriu de prendas prevìdidas dae custu pomposu paris vestimentario in sas fotografias de s'esemplare immortalato est presente petzi unu rosàriu in prata de sa rica apenditze de reliqiuari. In realidade, sa fèmina chi bestiat custa casta de bestire raramente fiat priva de orecchini. Custos ùrtimos, in generale in oro, podiant èssere de su modellu naradu a pàlia (a forma de bala), opuru de sa variedade a muros, de s'elementu pendente terminale, fatu de perlas scaramazze agregadas, sìmile a una mora. Cantu a sas collanas, podiat èssere bestida ischit cannaca (collana a grussos vagos dae oro) sola o in assòtziu a una cadena a prus giros (giunchìgliu o ghettau). A su mucadore copriseno fiant appuntate duas agùgias (bròscias). Sas fotografias e sas rafiguratziones de fine Otighentos presentant, cale dadu cunfirmadu dae sa chirca etnogràfica, sa pressenza de susu dòminu, unu pendente in lamina dae oro e perlas scaramazze, chi giughet a su tzentru unu profilu feminile, chi rapresentaiat, subra de su pranu simbòlicu, su podere de sa mere de domo.

Aggiornamento

21/4/2024 - 12:10