Serdiana, Crèsia de Santa Maria de Sibiola

Sa crèsia intitulada a Santa Maria de Sibiola est assetiada subra de una lèbia altura, a foras de su tzentru abitadu de Serdiana, insertada in su paisàgiu campidanesu.
In època medievale sa ''villa'' de Sibiola, registrada dae su 1215 a sa fine de su sèculu XVI, aparteniat a sa curadoria de Dolia e faghiat parte de su giuigadu de Casteddu. Sa prus antiga atestatzione de su tìtulu de sa crèsia cumparet in s'ùrtimu imbentàriu, chi torrat a artziare a su 1338, chi riguardat sos benes possedidos in Sardigna de sos Vittorini de Marsìllia.
S'edifìtziu est in pranta binavata, cun duos àbsides orientadas in manera perfeta. Intre sas crèsias de su giuigadu de Casteddu chi presentant sa planimetria dòpia est cudda mègius cunservada. Sas duas navadas, diseguali, de cales cudda S est sa majore, sunt partzidas dae bator arcos subra de bassos pilastros cun capitellu. Ambas sunt cobertas cun bia a carrada scandita de sottarchi. Sos sottarchi agiuant a datare sa crèsia, in cantu sunt presentes fintzas in su San Saturnino de Casteddu (1089-1119), chi fiat istadu unu modellu pro diversas crèsias sardas fraigadas dae sas maestranze a su servìtziu de sos Vittorini.
Sa muratura interna est realizada in cantones de arenaria; cudda esterna presentat cantonetti subsquadrati in sos costàgios e in sas àbsides e filari de contzas squadrati in sa fatzada, in cale s'insertant contzet de vàriu colore e allògios pro pèrdidos batzinos tzeràmicos, de cales restat unu frammentu. Li càmbaras emisfèricos sunt dispostos in sa parte superiora de su prospetu in modu de creare unu retàngulu. A su tzentru de sa fatzada est sistemadu unu contzo cun càmbaras pro tarsie, risarcite durante sos restàuros, chi presentat unu chircu de cale movent de sos rajos.
Sa fatzada cuadrada, cumpresa intro aiais paradu de àngulu, at pèrdidu sos spioventi e su campanile a vela, de cale restant sos contzas basa·los. A su campanile s'atzediat de una pitica iscala esterna costruida subra de su costàgiu mancu. In su prospetu, suta de sa curnisa, est una teoria de noe archetos pènsiles a totu de ses poggianti subra de peducci decorados. Su motivu a archetos pènsiles sighit fintzas longu sos costàgios.
S'edifìtziu at subidu traballos de restàuru partinde dae su 1964, cando fiat istadu consolidadu e fiant istados derrùidos sos locales chi li fiant istados acostagiados.

Istòria de sos istùdios
S'edifìtziu est istadu ogetu de istùdios a banda de Raffaello Delogu chi, collochende·lu intre sa crèsia de San Lorenzo a Casteddu e sa de San Plàtanu in Bidda Spetziosa, l'assignaiat a su 1120-30. Sos istùdios sunt sighidos cun Renata Serra e Roberto Coroneo, chi cunfirmant sa datatzione a su primu bator de su sèculu XII.

Bibliografia
V. Angius, boghe ''Serdiana'', in G. Casalis, Ditzionàriu geogràficu istòricu-istatìsticu-cummertziale de sos Istados de S.M. su Re de Sardigna, XVIII, Torinu, G. Maspero, 1849, p. 885;
D. Scano, Istòria de s'arte in Sardigna de su XI a su sèculu XIV, Casteddu-Tàtari, Montorsi, 1907, pp. 74, 330;
R. Delogu, S'architetura de su Medioevu in Sardigna, Roma, Sa Libreria de s'Istadu, 1953, pp. 59-61;
A. Boscolo, S'abbadia de San Vittore, Pisa e sa Sardigna, Pàdua, CEDAM, 1958, p. 141;
F. Segni Pulvirenti, ''Santa Maria de Sibiola in agru de Serdiana: unu paisàgiu un'architetura'', in Serdiana. Santa Maria de Sibiola, Partiolla, s.d., pp. 23, 25. R. Serra, Sa Sardigna, collana ''Itàlia romànica'', Milanu, Jaca Book, 1989, pp. 340-342;
R. Coroneo, Architetura romànica de sa metade de su Milli a su primu '300, Nùgoro, Ilisso, 1993, ischeda 67;
R. Coroneo-R. Serra, Sardigna preromànica e romànica, collana ''Patrimòniu artìsticu italianu'', Milanu, Jaca Book, 2004, pp. 254-255;
R. Coroneo, Aiat pedidu romànicas de sa Sardigna. Itinerari turìsticu culturales, Casteddu, AV, 2005, pp. 87-88.