Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Sassari, Necròpoli de Ponte Secco

Sassari, Necròpoli de Ponte Secco

Sassari, Necròpoli de Ponte Secco

S'àrea funerària est situada in unu costone calcàreu, a cùrtzia distàntzia de s'altare de Monte de Accoddi, in sa Nurra, regione de sa Sardigna nord-otzidentale.
Sa necròpoli est costituida dae 13 domus de janas de su tipu a projetzione longitudinale e a projetzione verticale cun pozzetto.
Sa tumba I, presentat unu breve "dromos", un'anticella e una càmera printzipale de sa cale s'atzedet a ses cellette laterales. Sos portellos sunt decorados cun curnisas a rincasso, mentras subra de sos muros laterales de s'anticella sunt presentes de sas protomi bovinas de tipu ischemàticu triangulare. Sa tumba II o "tumba Bassu", s'assentat de oto ambientes: sos vanos sunt dispostos a inghìriu a sa tzella tzentrale e presentant un'isvilupu prevalentemente retilìneu (lungh. m 10; largh. m 10). Sa tumba IIA o "tumba de sas protomi" si presentat a forte degradada. S'ipogeu, cun intrada sopraelevato respetu a su pranu de sartu, presentat un'isvilupu planimètricu cumplessu (lungh. m 10; largh. m 8,00), cun trèighi vanos a pranta curvilinea distribuidos a fùrriu a duas vanos tzentrales. S'anticella presentat - subra de sos muros laterales e in cudda frontale - ricas decoraduras parietales isculpidas a rilievu costituidas dae duas tàulas de oferta e de bator filas de tres protomi bovinas in istile naturalìsticu.
Sa tumba III presentat un'ischema planimètricu generale a "T", cun atzessu sopraelevato subra de su pranu de sartu e portellu de intrada cun curnisa negativa cuadrada. S'anticella ponet - a traessu de duas istradeddas discendentes e unu portellu cun curnisa e architrave superiora in rilievu - in sa tzella printzipale cun pilastru cuadrangulare e tres tzellas sussidiàrias a alcova de pranta subrettangolare cun portellini a forma de trapètziu.
Sa "tumba IV", degradada meda, s'assentat de unu "dromos" e de unu padiglione cun duas intradas, fortzis s'antiga anticella oe aberta subra de sos cherbeddos. Sa tzella printzipale, cun colunna tzirculare e furriada a ùnicu spiovente, ponet in un'ambiente a fundu semitzircolare. In sa tzella s'incrarant, subra de su muru deretu, unos àteros duos vanos coassiali a fundu semitzircolare e retangulare. Subra de su muru de fundu, a traessu de unu portellu de forma a forma de trapètziu, decoradu subra de su chirru superiore de unu dòpiu motivu, in rilievu, de dòpias protomi schematizzate, s'atzedet a una tzella retangulare, coassiale cun unu àteru ambiente semitzircolare. Sa tumba VI o "tumba de su bortadu", fintzas issa degradada meda, presentat un'isvilupu planimètricu sìmile a su de sa "tumba de sas protomi". Est caraterizada, in prus, de sa presèntzia de motivos figurativos ischemàticos aia influidu: subra de su muru de fundu de su piticu padiglione, a manca de su portellu, si rilevant unas cantas figurette antropomorfas bortadas, de su tipu a "candelabro" cun bratzos curvilinei, mentras dòpias corna retilìneas iscumpassant su portellu. Acanta fiant presentes vàrias coppelle emisfèricas, fintzas issas de significadu sacru. De notèvole interessu sos materiales torrados dae sos interros -intre sos cales unos cantos ìdolos de dea-mama, botinos perforati e "brassard"- riportabili a sa cultura de Otieri (3200-2800 a.C.) e de su Vasu Campaniforme (2100-1800 a.C.).

Istòria de sos iscavos
Su cumplessu ipogeico est istadu indagadu in su 1952 de Ercole Contu (tumba I), in su 1970 de Antonello Baltolu (tumba II) e in su 1979 de Maria Luisa Ferrarese Ceruti (tumbas III, IV, V).

Bibliografia
E. Contu, "Ipogeos eneolìticos de Ponte Secco e Marinaru acanta Sassari", in Studios Sardi, XII-XIII, 1952-5, pp. 19-81;
E. Contu, "Notiziario-Sardigna", in Rivista de Iscièntzias Preistòricas, XVI, 1961, pp. 275-276;
E. Contu, "Notiziario-Sardigna", in Rivista de Iscièntzias Preistòricas, XXV, 1970, pp. 431-437;
M. L. Ferrarese Ceruti, "Sas necròpolis de Su Crucifissu Mannu-Portotorres e de Ponte Secco-Sassari", in Atos de s'I Cunvegnu de Studio, Sa cultura de Otieri: problemàticas e noos achirimentos, (Otieri, Ghennàrgiu 1986-Aprile 1987), a cura de L. Dettori Campus, Otieri, Su Torchietto, 1989, pp. 37-47;
E. Contu, S'altare preistòricu de Monte de Accoddi. Sassari, C. Delfino, 2000 (Sardigna archeològica. Ghias e itinerari; 29);
G. M. Demartis, Sas Domus de Janas de sa Nurra, Piedimonte Matese, Imago Mèdia, 2001, p. 51.

Comente arribbare
Cursare sa S.S. 131 in diretzione de Portu Turre. A su bìviu pro Bancali furriare sa diretzione de martza; oltrepassare su caminu chi giughet a s'àrea archeològica de Monte de Accoddi e protzedire ancora pro 750 metros: sa necròpoli est bene visìbile subra de sa bassa costa calcàrea orizontale chi tenet cumintzu praticamente de su caminu e protzedit perpendicolarmente a issa.

Tipologia Contenuti: Cumplessu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: sitiadu non gestidu

Provincia: Sassari

Comune: Sassari

Macro Area Territoriale: Nord Sardigna

CAP: 07100

Indirizzo: SS 131 - località Ottava

Aggiornamento

6/10/2023 - 08:26

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia