Pascale Dessanai

Dessanai cugùgiat unu ruolu de rilievu in s'istòria de sa produtzione poètica "in limba", in particulare pro sa crèschida sua e su sutzessivu refudu de sos stilemi linguìsticos e de sas formas tropu literàrias de sa poesia "arcadica" logudoresa.
Sas ferree règulas cun sas cales finas a su primu Noighentos si "deviat" iscrìere o cantare poesia in sardu sunt cuntestadas in su famadu sonetu "Rebellia" (nòdidu fintzas cun su tìtulu "A Lia"): "Ma como istraccu de ti narrer dea / mi rebello a s'arcadica manera / de ti cherrer amare chin si pessat". Custa cussèntzia de sa propassada de sa poesia comente a idìlliu pastorale, o bòidu esertzìtziu mètricu, faghet de s'òpera de su Dessanai unu puntu de bortada de sa poesia in limba sarda, mesches pro custu coladòrgiu de su logudoresu illustre a sa variante naturale de Nùgoro.
Subra de sa vida, sa figura e s'òpera de Pascale Dessanai esistet una cumpleta monografia, publicada in su 2000 a firma de Giancarlo Porcu. Naschet in Nùgoro in su 1868 e morit in su 1919, belle in esìliu fortzadu, a Uras. Non tenet una vida fàtzile siat pro sas ùmiles orìgines siat pro sas ideas polìticas suas. Bias gràtzias a sa professione sua de impiegadu (chi no lu satisfaghet), ma partètzipat in manera ativa a sos avenimentos polìticos e culturales de su tempus suo.
Aleggia unu piticu arcanu subra de s'orìgine de su sambenadu Dessanai, in cantu su babbu, emigradu dae su bidditzolu de Làcana, si mutiat Luigi Sanna. Segundu su giornalista cuntemporàneu Stanis Manca, Dessanai fiat "unu pessonàgiu misteriosu, de una langesa fenomenale e poveramente bestidu". Segundu Grazia Deledda "unu famadu poeta limbàgiu sardu, pòveru impiegatuccio, mesu macu". Fiat istadu amigu de su pintore Antonio Ballero e cun s'aportu gràficu suo aiat cumpostu sa lìrica "Cherrende".
Sa prima collida de versos, publicada a solos 21 annos, s'intìtulat "Néulas" e est ancora ligada a su manierismu de su logudoresu illustre. Est arrestadu cùrtziu perìodu, a càusa de sos versos tropu craros iscritos in ocasione de sa bocchidura de re Umbertu I. Est sensìbile meda a sos problemas de sa gente comuna e est unu sighidore de s'anticlericalismo. Sos versos suos sunt unu beru e etotu atu de denuntzia de sa corrutzione tzivile e amministrativa de sa Sardigna in generale, e de Nùgoro in particulare, de cuddos annos. De signalare, cale òpera de rilievu, "Ischit morte de Pettenaju", afriscu bàriu de sa Nùgoro de cuddu tempus.

Aggiornamento

4/3/2025 - 19:37