Su 4 austu 2016 at torradu a abèrrere a su pùblicu su Museu Francesco Ciusa, de sighida a un'acòrdiu intre Comunu e Provìntzia de Nùgoro pro sa gestione assotziada de s'istrutura a traessu de su Museu MAN.
Sas salas cunsagradas a su famadu artista nugoresu (1983-1949) riunint su grupu de sos mannos gessi iscultòreos, de proprietￃﾠ de sa Regione Sardigna e in comodadu a su Comunu de Nùgoro, su nùcleu de òperas de su Museu MAN, riferibili mescamente a sa produtzione madura de s'iscultore, e unu grupu de unos àteros traballos, frutu de prèstidos e comodati siat pùblicos siat privados.
Un'ammenta de belle chimbanta òperas, rapresentativu de sa mìscrina attivitￃﾠ de s'artista, de cale faghent parte traballos significativos comente a Sa Torrada, Sa Campana, Su fromboliere, Su Cainita, sa ricostrutzione, integrada cun frammentos marmòreos originales, de su Monumentu a Sebastiano Satta - pesadu in su 1931 e de sighida distrùidu - finas a sa famada Mama de s'ochidu, òperat sìmbulu de sa cultura figurativa sarda, chi s'iscultore presentￃﾲ a sa Biennale de Venètzia in su 1907, retzende s'aplàusu de sa crìtica.
Sas isculturas presentadas a s'internu de su percursu de museos rifletent sos momentos piￃﾹ intensos de sa chirca de Ciusa, de sos esòrdios, in sos primos de su Noighentos, finas a sa fine de sos annos Quaranta. A diferèntzia de medas suos cuntemporàneos, Ciusa aiat tentu sa possibilitￃﾠ de frecuentare, finas de su 1899, s'Acadèmia de Bellas Artes de Firenze, a su costàgiu de mastros comente a s'iscultore Domenico Trentacoste, su pintore macchiaiolo Giovanni Fattori e s'intzisore Adolfo De Carolis, de sos cales rielaborￃﾲ non petzi sos limbàgios, intre realismu e simbolismu, ma fintzas sas ideas anàrchicas e sotzialistas.
Unu percursu de intensa riflessione e de iscàmbiu cun personalitￃﾠ de rilievu, comente a Giovanni Papini, Plìniu Nomellini, Galileu Chini, gràtzias a su cale contributu su traballu de s'iscultore potￃﾩ lòmpere a una sìntesi originale, capatza de fùndere sa traditzione de sos tagliapietre sardos, cun su suo giutu de balores raighinados e temas recurrentes, e sas tècnicas iscultòreas acadèmicas. Cunsideradu s'inghitzadore de s'iscultura moderna in Sardigna, Ciusa riuscￃﾬ a cuntziliare duos realtￃﾠ a tesu, cudda agropastorale e cudda urbana, dende boghe a su mundu pobulare sardu, finas a tando inascoltato.
Ultres a sas òperas de s'iscultore, sos ispàtzios de s'ex tribunale de Nùgoro acasàgiant unu nou percursu espositivu, "Sardigna 900", dedicadu a sos artistas de s'iscola pitòrica sarda de sa prima metￃﾠ de su sèculu coladu, a traessu de sas òperas piￃﾹ importantes de sa colletzione de su MAN. Naschida dae s'accorpamento de bator collidas pùblicas (Provìntzia de Nùgoro, Comunu de Nùgoro, Càmera de Commercio de Nùgoro, Ente Provintziale de su Turismu) e posca creschida gràtzias a un'atenta polìtica de achirimentos e comodati, sa colletzione de su MAN custoit traballos de artistas nàschidos o ativos in Sardigna, cugugende un'arcu temporale chi andat in sa fine de s'Otighentos a sas dies nostros. Unu corpus de in prus de 600 òperas chi a s'internu meda annovera unos cantos intre sos autores piￃﾹ importantes, nonchￃﾩ unas cantas òperas crae de s'istòria de s'arte in Sardigna, comente a Ischit ria de Antonio Ballero, Sa fide de Mario Delitala (ala de su tziclu decorativu de sa sala consiliare de su Comunu de Nùgoro), Don cun frutora de Giovanni Ciusa Romagna, Massaju a sa fonte de Giuseppe Biasi e numerosas àteras. Òperas chi cunsentint de cursare sas piￃﾹ importantes tapas de s'istòria de s'arte de sa prima metￃﾠ de su Noighentos in Sardigna, caraterizada dae un'iscoperta de sas iconografias traditzionales, de sos costùmenes e de sos ritos fitianos, a traessu de sa cale sos artistas si proponent de promòvere una noa bisione de s'ìsula, tzelebrende·nde sos balores autòctonos, su primordio, su mitu de sa terra incontaminata e de sa genuinitￃﾠ de su pòpulu sardu, contrapostos a s'omologazione de sa modernitￃﾠ.

Perchￃﾩ ￃﾨ importante lu bisitare
Sas isculturas presentadas a s'internu de su Museu Ciusa rifletent sos momentos piￃﾹ intensos de sa chirca de su grandu iscultore nugoresu, de sos esòrdios, in sos primos de su Noighentos, finas a sa fine de sos annos Quaranta. Su percursu espositivu "Sardigna 900" cunsentit de ripercorrere sas piￃﾹ importantes tapas de s'istòria de s'arte de sa prima metￃﾠ de su Noighentos in Sardigna.