Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Ìsili, Nuraghe Is Paras

Ìsili, Nuraghe Is Paras

Ìsili, Nuraghe Is Paras

Sas bìsitas a su nuraghe sunt in manera temporale suspesas pro restàuru; sos datos de fruibilità presentes in custa ischeda sunt sos chi fiant vigentes in antis de sa serrada de su giassu.

Su nuraghe pesat subra de una pitica punta de roca calcàrea, a s'essida de Ìsili, in sa regione de su Sarcidano.
Is Paras ᅢᄄ una de sos fàbricos piᅢᄍ elegantes de sa Sardigna nuràgica. ᅢネ costituidu dae una turre tzentrale in parte racchiusa de unu bastione trilobato includente un'ampra corte. A inghìriu a su cumplessu fiat bènnidu pesadu - a su mancu in su chirru suo E - un'antemurale, affiorante subra de su terrinu pro una longària de belle m 30 e una grussesa de m 2.
Sa turre printzipale, de fundu tzirculare (diàmetru m 12,50 x m 12,70), in blocos de calcare biancu, arta m 12,70, fiat formada dae duos pranos subrapostos de sos cales oe si cunservat cuddu inferiore. Su muru presentat, a s'in subra de s'intrada, una farta causada dae unu tzedimentu de sa muratura, fatu chi at in prus cumportadu un'interventu de restàuru, cun su càmbiu de s'architrave originàriu iscalabradu. S'intrada a su monumentu, furriadu a S, sopraelevato respetu a sa corte de m 1,40, ᅢᄄ artu m 2,80. Su passadissu retrostante, strombato cara a l'interno (larghesa m 1,15 acanta s'intrada; m 2,05 a su fundu), longu m 4,60, presentat setzione ogivale (artària m 2,80 acanta s'intrada; m 5,75 subra de su fundu).
Sa càmera interna, a tholos, ᅢᄄ istramba. Tenet pranta tzirculare (diàmetru m 6,40 x m 6,20) e ᅢᄄ priva de vanos sussidiàrios. Cun su suo artziadu de m 11,80 (cun 33 filari) ᅢᄄ sa piᅢᄍ arta de sa Sardigna. S'òpera murària ᅢᄄ costituida dae blocos de calcare subquadrati e parallelepipedi, dispostos a filari orizontales.
Su vanu de s'iscala chi giughiat a su primu pranu s'aberit in sa càmera matessi - in su muru a d. de chie intrat - a m 5,25 de artària; subra de su pamentu s'aberit unu ripostiglio a putzu (m 1,25 de diàmetru a s'imbuccadura) esploradu finas a una profonditᅢᅠ de m 5. S'iscala girat de s. a d. (larghesa m 0,80; artària m 2-2,30), in comintzu cun unu percursu de m 4,50 a a bellu incrinadu e, posca, in su tretu finale (m 4), cun 11 istradeddas chi giughiant a sa càmera de su primu pranu, como de su totu distrùida. Unu àteru istrintu e profundu ripostiglio-silo (larghesa m 0.50, finas a m 1,50 de profonditᅢᅠ, m 1,25 finas a sa profonditᅢᅠ màssima de m 3,05) ᅢᄄ ricavadu in s'òpera murària de su pranu de svettamento.
Sa turre torrat a artziare a su XV-XIV sec. a.C.
In una segunda fase, in su XIII-XII sec. a.C., su nuraghe simpre fiat istadu trasformadu in su tipu "a tancato". Fiat bènnidu difatis costruida, in cara a su mastio, una turre piᅢᄍ pitica e intre sas duas turres fiat bènnidu risparmiadu una corte serrada dae muros retilìneos. S'atzessu acontessiat a E tràmite unu passadissu cobertu a piattabanda chi poniat in sa corte.
Custa segunda turre, in ala crollada, si cunservat pro un'artària màssima de m 2,50. Sa corte, a forma de sos bator tres de chircu (m 4,80 x m 3,65), cun muros in manera leve aggettanti in s'ala superiora, tenet una superfìtzie de mq 16,75.
Una de tres fases, de su XII-XI sec. a.C., aiat bidu s'annanta de unas àteras duas turres, un'a O e un'a N-E, giuntas intre issas e a sas istruturas piᅢᄍ antigas a traessu de cortinas muràrias retilìneas (N-E/S-E, O/S-E) e unu tretu muràriu convesso (O/N-O).
S'intrada a su bastione, abertu in su setore rientrante de sa cortina E, ponet in unu passadissu (longària m 2,30; larghesa m 0,95-1,10) chi presentat, subra de sa s., s'intrada a su vanu iscala chi giughiat a sos spalti de su bastione; in su muru deretu - afrontadu a su vanu iscala - s'agatat unu stipetto cuadrangulare (m 0,43 x m 0,40). S'intrea istrutura fiat istadu inghiriada dae un'antemurale afortigadu ateretantu de turres, de cales si sunt postos in lughe unos cantos tretos durante sos iscavos de su 1988.
Totu a inghìriu a su nuraghe, intro e foras de s'antemurale, s'estendiat unu bidditzolu de cabannas tzirculares ancora de fossare.

Istòria de sos iscavos
Su nuraghe ᅢᄄ istadu fossadu in su 1974 de Maria Ausilia Fadda e in su 1975-77 de Alberto Moravetti; sos iscavos sunt torrados a leare in manera reghente a cura de Tatiana Cossu.

Bibliografia
G. Lilliu, I nuraghi, torri preistoriche della Sardegna, Cagliari, La Zattera, 1962;
E. Contu, "L'architettura nuragica", in Ichnussa. La Sardegna dalle origini all'età classica, Milano, Scheiwiller, 1981;
A. Moravetti, "Nuraghe Is Paras - Isili", in Settimana dei beni culturali: 10 anni di attività nel territorio della Provincia di Nuoro, Nuoro, Soprintendenza archeologica per le province di Sassari e Nuoro, 1985;
T. Cossu, "Il nuraghe Is Paras di Isili: campagna di scavo 1998", in L'eredità del Sarcidano e della Barbagia di Seulo: patrimonio di conoscenza e di vita, a cura di M. Sanges, Cagliari, B&P, 2001, pp. 174-175;
L'eredità del Sarcidano e della Barbagia di Seulo: patrimonio di conoscenza e di vita, a cura di M. Sanges, Cagliari, B&P, 2001, pp. 170-173;
G. Lilliu, I nuraghi, torri preistoriche della Sardegna, rist. Nuoro, Ilisso, 2005, pp. 110-111, 244-247, 294-297, tavv. XXII-XXV.

Comente arribbare
Dae Casteddu si cursat sa SS 131 in diretzione de Sassari. Oltrepassato su paisu de Muristeni, si lassat sa SS 131 e si pigat sa SS 128, diretzione Senorbᅢᆲ-Mandas. A Senorbᅢᆲ si sighint sos indicos pro Sueddi, Mandas e Ìsili. Su nuraghe s'agatat deretu a pustis de su coladòrgiu a livellu, in localitᅢᅠ Is Paras, longu sa SS 128 chi porrida dae Ìsili a Nuradda.

Categoria Struttura: àrea o parcu archeològicu

Tipologia Contenuti: Monumentu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: Serradu

Provincia: Sud Sardigna

Comune: Isili

Macro Area Territoriale: Sud Sardigna

CAP: 08033

Indirizzo: via Grazia Deledda, s.n.c.

Telefono: +39 339 1121384 +39 380 4553856 +39 348 2231271

Email: museoisili@gmail.com

Sito Web: www.laghienuraghi.it/it/content/nuraghe-paras www.marate.it

Abrile - Santandria

Martedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

10:00 - 13:00

Martedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

15:00 -

Informazioni sui biglietti e sull\'accesso: Sas bìsitas a su nuraghe sunt in manera temporale suspesas pro restàuru; sos datos de fruibilità presentes in custa ischeda sunt sos chi fiant vigentes in antis de sa serrada de su giassu. Pro pòdere bisitare su Nuraghe Is Paras est netzessàriu a fàghere riferimentu a su MARATE (Museu de su Rame e de su Tessutu de Ìsili), S'intrada est de badas pro sos minores finas a sos 5 annos, isentos e acumpangiadores. Oràriu biglietteria de s'abertura finas a un'ora in antis de s'intrinada (dae abrile a santandria). Visitabile petzi previa aparauladura dae nadale a martzu. Si cussìgiat de mutire in manera telefònica s'istrutura in antis de organizare sa bìsita a su nuraghe.

Modalità di accesso: a pagamentu

Biglietti :

  • Intreu : 3 €, adultos, .

  • Reduidu : 2 €, minores de sos 6 a sos 17 annos, adultos in prus de 65 annos, grupos in prus de 20 persones, .

  • Cumulativu intreu : 6 €, adultos, bìsita a su Nuraghe Is Paras e a su Museu pro s'Arte de su Rame e de su Tessutu .

  • Cumulativu reduidu : 4.5 €, minores de sos 6 a sos 17 annos, adultos in prus de 65 annos, grupos in prus de 20 persones, bìsita a su Nuraghe Is Paras e a su Museu pro s'Arte de su Rame e de su Tessutu .

Aggiornamento

23/5/2025 - 10:55

Servizi

Visite guidate Visite guidate

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia