Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Illorai, Necròpoli de Molia

Illorai, Necròpoli de Molia

Illorai, Necròpoli de Molia

Sos interros sunt assetiadas longu su declivio de unu montigru de tufu, in su Goceano, regione de sa Sardigna tzentru-setentrionale.
Sa necròpoli est insertada in unu cuntestu archeològicu prus ampru chi cumprendet unu bidditzolu de cabannas in muratura a sicu e fortificadu - situadu a pagas chentinas de metros - e unu tzìrculu megalìticu (diàmetru m 3,00) a tesu belle 600 m.
Su cumplessu funeràriu cumprendet noe domus de janas cun isvilupos planimètricos in manera vària articulados. Sa tumba I est pluritzellulare e contat ùndighi tzellas sutzessivas. Est costituida dae unu "dromos" - cun orientamentu a SI (lungh. m 24) - chi ponet in un'anticella a fundu semitzircolare de notèvoles dimensiones (diàmetru m 10,50); s'ambiente presentat muros e pamentu pintados de ruju. De sa tzella sutzessiva s'atzedet - a traessu de tres intradas distintas - a unas àteras 9 tzellas de minores dimensionas, totus a fundu cuadrangulare; de evidentziare sa presèntzia de unu bancone funeràriu e de una nitza. Sa tumba IV, assetiada a su de suta de su cavalcavia, est pluritzellulare e cun ambientes coassiali; mustra unu "dromos" orientadu a E, chi ponet in un'anticella semitzircolare. De sa tzella sutzessiva a fundu cuadrangulare s'atzedet a una tzella de majores dimensiones.
De sa tumba V, est difìtzile istabilire cun esatesa cale fossas in orìgine s'isvilupu planimètricu: s'interru est istada difatis iscalabrada dae traballos de sbancamento. Nointames, est possìbile ancora individuare un'ampru "dromos", orientadu a SI, de su cale s'atzediat a s'anticella a fundu semitzircolare e a una tzella majore de forma cuadrangulare. S'ambiente fiat corredato de unos àteros tres vanos sussidiàrios. Sa tumba BI presentat unu "dromos" e duas tzellas sutzessivas, un'a fundu cuadrangulare, s'àtera non definìbile in fundu ca belle de su totu distrùida. Sa tumba VII presentat fundu pluritzellulare e vanos in manera piessigna rifinidos e decorados cun elementos architetònicos. De su "dromos" e de sa sutzessiva anticella - de forma non determinabile - s'atzedet in unos àteros 15 vanos sussidiàrios, a fundu retangulare o cuadrangulare, distribuidos in modu armònicu e echilibradu.
Sos muros de sos vanos presentant, in prus, elementos architetònicos decorativos - comente a architraves realizados a rilievu ladu, lesene, numerosos bancones funeràrios risparmiados in sa roca, portellos achitravati e dòpias curnisas - e rastros de tintura ruja a sos muros e subra de su pamentu.
Sa tumba VIII tenet un'isvilupu planimètricu pluritzellulare, cun a su mancu 12 ambientes dispostos in modu irregulare. S'ùrtimu ipogeu, sa tumba IX, belle de su totu distrùidu, presentat un'impiantu pluritzellulare, cun 10 vanos a fundu cuadrangulare.
Sas domus si datant intre su Neolìticu finale (cultura de Otieri, 3200-2800 a.C.) e s'Eneolìticu.

Istòria de sos iscavos
Sas tumbas fiant istados iscobertas in su 1976, a pustis de sos traballos de sbancamento pro su fàbricu de su caminu Otzana-Cantoniera Iscra. Aiant sighidu duas campagnas de iscavu, a òpera de Giuseppa Tanda, in su 1976 e in su 1977-78.

Bibliografia
G. Tanda, "Notiziario", in Rivista de Iscièntzias Preistòricas, 1977, pp. 360-366;
G. Tanda, "Unos cantos cunsideros in su situ archeològicu de Molia-lllora (SS)", in Cartulàrios Bolotanesi, 6, 1980, pp. 63-77;
G. Tanda, "Anàlisi chìmicu-mineralogiche de unu campione de muru pintadu de sa domus de janas I de Molia-Illorai", in Rivista de Iscièntzias Preistòricas, XXXVI, 1-2, 1981, pp. 291-300;
G. Tanda, "Illorai (Sassari). Loc. Molia", in Sos Sardi, Sa Sardigna de su Paleolìticu a s'edade romana, a cura de E. Anati, Milanu, Jaca Book, 1984, pp. 275-277;
G.M. Demartis, "Unas cantas osservatziones subra de sas domus de janas riproducenti su cobertura de sa domo de sos bios", in Nou Bullettino Archeològicu Sardu, 1, 1984, pp. 9, 17;
G. Tanda-A. Mura-G. Pittui, "Itinerario n. 1 - Illorai, necròpoli a domus de janas de Molia", in Goceano. Sos sinnos de su passadu, catàlogu a sa mustra, Sassari, Chiarella, 1992, pp. 109-113.

Comente arribbare
S'essit dae Illorai in diretzione de Nùgoro, finas a adobiare sa Provintziale n. 153; nche si ponet in diretzione Sud, cara a Otzana. A pustis de àere rugradu s'Istatale 129, dae Macumere a Nùgoro, si sighit ancora in diretzione Otzana pro belle 2,5 km, finas a rasentare s'àrea ue est fossada sa necròpoli.

Tipologia Contenuti: Cumplessu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: sitiadu non gestidu

Provincia: Sassari

Comune: Illorai

Macro Area Territoriale: Nord Sardigna

CAP: 07010

Indirizzo: SP 33 - località Molia

Aggiornamento

4/10/2023 - 17:31

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia