Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Casteddu Sardu, Domus de s'Elefante

Casteddu Sardu, Domus de s'Elefante

Casteddu Sardu, Domus de s'Elefante

Sas tumbas sunt fossadas in unu massu isoladu de trachite, a sas faldas de unu ripido pendio chi digrada cara a sa badde solcata de unu trainu tributàriu de su Coghinas; in s'àteru chi bessat de sa badde s'erge su nuraghe Paddaggiu, cun a palas s'altura de Monte Ossoni dominada dae s'omònima muràllia megalìtica.
Su cumplessu de domus de janas de sa Roca de s'Elefante (inquadrabile in cronologia in su neolìticu finale, 3200-2800 a.C.) est costituidu dae duas tumbas ipogeiche (I e II) fossadas, subra de diversos livellos, a s'internu de unu massu erràticu de trachite chi sos agentes atmosfèricos ant modelladu rendende·lu sìmile a un'elefante.
De s'ipogeu superiore (tumba II), iscalabradu dae su tzedimentu de s'ala frontale de sa roca, si cunservant oe rastros de tres vanos, dispostos subra de s'asse nord-ovest/sud-est e de modestas dimensiones. No est improbàbile chi su grupu de tres tzellas esseret pretzèdidu dae unu padiglione cugugiadu.
Est possìbile chi sa destruidura de s'interru siat acontèssida giai in antigu e apat motivadu sa realizatzione de una noa tumba isfrutende sa superfìtzie pedrosa sutastante.
Sa tumba I si caraterizat pro sa presèntzia de protomi taurinas isculpidas subra de sos muros de unu de sos vanos internos.
S'ipogeu cumprendet oe bator piticos vanos; custos fiant in orìgine pretzèdidos dae unu cùrtziu passadissu a chelu abertu ("dromos") provididu de istradedda in su tretu finale.
Su portellu de intrada, a lughe cuadrangulare e cun rincasso "a curnisa", introduit in unu vanu subquadrangolare (m 1,37 x 1,40; alt. m 0,83) chi cunservat, isculpidas in rilievu subra de sos muros laterales, duos protomi bovinas cun corna a mezzaluna e longa conca a forma de trapètziu.
Ambas protomi sunt impostadas subra de unu bassu zoccolo risparmiadu in sa roca, mentras una banda est isculpida a s'in subra de sas corna, suta de sa lìnia de sa bòveda.
Sa cuntzentratzione de elementos simbòlicos e architetònicu-decorativos in sa tzella a cualìficant s'ambiente in sentidu sacru.
Subra de su muru N de s'aposentu s'aberit su portellu cuadrangulare de intrada a su segundu vanu (tzella b); a sos chirros de su portellu sunt realizadas duas lesene chi cunservant sa riprodutzione de sa base e de su capitellu.
Subra de su vanu b, de pranta subcircolare (m 1,30 x 1,48; alt. m 0,90) e oe in comunicatzione cun s'esternu, s'aberint sas intradas a unas àteras duas tzellas c e d, de pare a pare semitzircolare e cuadrangulare; su portellu chi comùnicat cun su vanu d, cunforma a cuddu pretzedente, fiat marginadu dae duos lesene isculpidas impostadas subra de ateretantas bases e iscumpassadas dae capitellos.

Istòria de sos iscavos
Sa tumba est istada fossada dae tempus immemorabile.

Bibliografia
D. Lovisato, "Nòdida 2. a una pàgina de preistòria sarda", in Torracontos de sa Reale Acadèmia de sos Lincei, 3, 4°, 1887, p. 95;
Ministeru de su Pùblicu Annestru. Elencu de sos edifìtzios monumentales, XIX, Roma, Tip. operaja romana cooperativa, 1922, pag. 86;
A. Taramelli, "Sa chirca archeològica in Sardigna", in Su cunvegnu archeològicu in Sardigna, Reggio Emilia, Ofitzinas gràficas reggianas, 1927, p. 35, fig. 10;
G. Lilliu, "Preistòria sarda e tziviltade nuràgica", in Su Ponte, VIII, 9-10, 1951, p. 988;
G. Lilliu, "Sa trista penombra de sas ‘domus de janas'", in Tuttitalia, Firenze, Sansoni, 1961, p. 53;
G. Tanda, Arte preistòrica in Sardigna: sas figuratziones taurinas isculpidas de s'aligeresu in su cuadru de sas rapresentatziones figuradas de sos ipogeos sardos a Domus de Janas, cannaca "Cartulàrios", 5, Sassari, Dessi, 1977, p. 43, fig. 12;
P. Basoli, "Casteddu Sardu (Sassari) loc. Multedu domus de s'Elefante", in Sos Sardi. Sa Sardigna de su paleolìticu a s'edade de sos nuraghes, a cura de E. Anati, Milanu, Jaca Book, 1984, pp. 271-273;
P. Melis, Sa domus de s'Elefante, cannaca "Sardigna archeològica. Ghias e Itinerari", 15, Sassari, Carlo Delfino, 1984;
G. Tanda, S'Arte de sas domus de janas in sas imàgines de Jngeborg Mangold, Sassari, Chiarella, 1985, pp. 127-130.

Comente arribbare
Dae Casteddu Sardu si cursat sa SS 134 de s'Anglona in diretzione de Pèifugas, finas a cròmpere su km 19,300; sa Roca de s'Elefante s'agatat etotu subra de sa pibirista de su caminu, a manca pro chi acudit dae Casteddu Sardu. Pro chi acudit dae su nou caminu diretu meda Sassari-Lungone (tzircunvallatzione de Casteddu Sardu), est netzessàriu svoltare a s'illoidura pro Séddini-Casteddu Sardu: su monumentu est bene visìbile a sa fine de sa giuntura.

Tipologia Contenuti: Monumentu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: sitiadu non gestidu

Provincia: Sassari

Comune: Castelsardo

Macro Area Territoriale: Nord Sardigna

CAP: 07031

Indirizzo: SS 134 Km 19,300

Aggiornamento

4/10/2023 - 15:45

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia