Casteddu, Crèsia de San Lucifero

Sa crèsia est in s'estremidade sud de su bighinadu de Villanova, in un'àrea ocupada in manera antiga de una necròpoli romana e tardoantica, no a tesu de sa basìlica de San Saturnino e cara a un'ampru piatza·las.
In su clima contrareformista de sa chirca de sos "Corpos santos", intre su 1646 e su 1692, fiat istada pesada a Casteddu sa crèsia de San Lucifero, a ispesas de sa Munitzipalidade e de unos cantos privados.
Fraigada subra de s'ambiente de sa necròpoli cristiana in cale diat èssere istada agatada sa tumba de su santu, torrat a leare s'ischema de sas crèsias controriformate, importadu in Sardigna de sos Gesuitas, a navada ùnica signada in manera laterale de tres capellas pro parte e concruida dae un'ampra navada subra de cale s'incrarat su presbitèriu cuadradu de sa matessi amprura de sos bratzos trasversales. Coberta cun bias a carrada sustentadas dae un'arta trabeazione aggettante e dentellata subra de lesene dòricas, tenet a sa rugrada de sos bratzos una cùpula a padiglione subra de tamburu ottagono. S'artu presbitèriu, cale s'atzedet mediante una gradinata rivestida dae "azulejos" de iscola ispagnola, s'àrtziat subra de sa losa de edade tardoantica.
Ateretantu austera est sa fatzada, concruida a terminale a bellu e incuadrada dae aiais paradu dòricas subra de cales imbarat una sùtile trabeazione chi la movet in duos òrdines: su superiore includet un'oculo tzentrale e duos finestrelle retangulares a sos chirros. Sa parte inferiora de su prospetu est in pessu chi movimentada de su portale datadu 1692, rinserrato intro colunnas granìticas de ispògio subra de sas cales imbarat un'architrave a bòlidas laterales a ritzolu iscumpassadas dae duos catedos lapidei, referidos a s'Òrdine de sos Domenicanos chi aiant ufitziadu sa crèsia finas a su 1769. In mezzeria est collocadu s'istemma marmòreu de sa tzitade de Casteddu.
Sa crèsia, impostada subra de sos cànones de unu Manierismu austeru de derivatzione vignolesca, cale s'oponet una tzerta ènfasi giai baroca de sa trabeazione e de sas craes a chertas, paret dipèndere in manera istilìstica de cuddu matessi Domenico Spotorno esecutore de sas crèsias gesuìticas de San Mighele de S'Alighera e Santu Ignazio de Ulìana e chi, dae su 1669 a su 1674, fiat istadu responsàbile de sa restruturatzione de sa catedrale de Casteddu e, dae su 1681 a su 1686, de sa de Ales.

Istòria de sos istùdios
Sa crèsia est ogetu de una sintètica ischeda in su volùmene de Francesca Segni Pulvirenti e Aldo Sari subra de s'architetura tardogòtica e de influssu de su Rinaschimentu (1994).

Bibliografia
F. Segni Pulvirenti - A. Sari, Architetura tardogòtica e de influssu de su Rinaschimentu. Nùgoro, Ilisso, 1994, ischeda 63.