Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Thiesi, Necròpoli de Mandra Antine

Thiesi, Necròpoli de Mandra Antine

Thiesi, Necròpoli de Mandra Antine

Sa necròpoli est fossada subra de unu costone trachitico, in sa regione de su Meilogu, in sa Sardigna nord-otzidentale.
Su cumplessu est costituidu dae bator domus de janas.
Intre sos interros ispicat sa tumba III o "tumba pintada", nòdida pro sa finesa de sos motivos simbòlicos e architetònicos chi decorant cun efetu policromatico sa tzella majore.
Sa domus est assentada dae bator vanos dispostos a "T": una pitica anticella ellìtica (largh. m 1,00; prof. m 1,50) introduit in s'ampra càmera retangulare (largh. m 3,60; prof. m 1,60), subra de sas cales muros laterales s'aberint sas intradas de duos vanos ellìticos (largh. m 1,10; prof. m 1,66).
Subra de su chirru de fundu de s'ambiente majore est presente una cumplessa cumpositzione a totu parides, costituida dae una farsa ghenna tzentralizada, incuadrada dae una fasca pintada in ruju, sovrastata e acostagiada dae chimbe bandas orizontales pintadas. Sa banda superiora, a cuntatu cun sa bòveda, est pintada in colore antracite; sa segunda banda est de colore ruju cinabro. A su de suta, si disponent, subra e a sos chirros de sa farsa ghenna, tres bandas cun vertices ricurvi cara a s'artu, pintadas in ruju. De sa banda mediana pendent ses discos nerastri (tres pro ala), mentras, subra de su matessi alliniamentu, unos àteros duos discos (unu pro ala) pendent de duos ricuadros acostiados in manera laterale a sos vertices ricurvi de sas duas bandas superioras. S'ala superiora de sa farsa ghenna est ornata a su tzentru de unu motivu a ses triàngulos acostiados e contrapostos pro su vertice, pintados in nieddu. Una tiria ruja curret a sa base de su muru.
Sa cumpositzione rafigurat un'ischema taurinu, cun sa conca (schematizzata de sa farsa ghenna tzentrale) e sas corna (aiat rèndidu de sas bandas cun vertices ricurvi cara a s'artu) de s'animale.
Su significadu assotziadu a sa rapresentatzione de sos globos pendentes est ancora ogetu de discussione: si diat pòdere tratare de "bàntzigat" apotropaici, ma s'ipòtesi prus acreditada est chi si tratet de discos solares collegados cun sos cultos de s'abba o de sa fecondità.
Una cumpositzione decorativa anàloga era, cun bona probabilidade, pintada subra de su muru opostu, ma sos motivos figurativos, cunservados petzi in ala, resurtant pagu leggibili.
Singulare aparit fintzas sa decoradura de sa bòveda de sa tzella, chi ammustrat duas spioventi agigu rilevabili: sa bia riproduit a rilievu negativu su trae de colmo e sos travetti trasversales (deghe pro ala) de su dòpiu spiovente de su cobertura.
Sa bòveda resurtat gasi scompartito in binti ricuadros a rilievu negativu avoretados de ruju. A s'internu de sos ricuadros sunt rafigurados, in colore avòriu subra de fundu nieddu, unos àteros elementos simbòlicos: ispirales, pseudospirali, semichircos e bandas oblìcuas simpres e dòpias.
Subra de su pamentu, in positzione in manera lèbia detzentrada, est presente unu foghile delimitadu dae bator chircos concentrici isculpidos cun coppella tzentrale.
Sa tumba est datàbile a su Neolìticu finale - Eneolìticu.

Istòria de sos iscavos
Sa tumba III fiat istadu iscoberta e fossada dae Ercole Contu in su 1961.

Bibliografia
E. Contu, "Tumbas preistòricas pintadas e isculpidas de Thiesi e Bessude (Sassari)", in Rivista de Iscièntzias Preistòricas , XIX, 1964, pp. 233-263;
M. L. Ferrarese Ceruti, "Domus de janas in localidade Molimentos (Benetutti, Sassari)", in Bullettino de Paletnologia Italiana, XVIII, 76, 1967, pp. 67-135, figg. 1-42;
G. Lilliu, Sa tziviltade de sos Sardi de su Neolìticu a s'edade de sos nuraghes, Torinu, E.R.I., 1975;
E. Castaldi, Su "cultu" de su toru in sa preistòria de sa Sardigna e su problema de sos tres tuvos subra de s'artu de sos prospetos de sas tumbas de gigantes", in Archìviu pro s'Antropologia e s'Etnologia, CVI, 1976, pp. 439-458;
G. Tanda, Arte preistòrica in Sardigna. Sas figuratziones taurinas isculpidas de s'Aligeresu in su cuadru de sas rapresentatziones figurativas de sos ipogeos sardos a "domus de janas", Sassari, Dessì 1977, p. 12;
G. Tanda, S'Arte de sas domus de janas in sas imàgines de Jngeborg Mangold, Sassari, Chiarella, 1985, pp. 148-152;
G. Tanda, "Thiesi Loc. Mandra Antine", in Sos Sardi. Sa Sardigna de su Paleolìticu a s'edade de sos nuraghes, a cura de E. Anati, Milanu, Jaca Book, 1984, pp. 320-321.

Comente arribbare
Essire dae s'abitadu de Thiesi in diretzione de Ìtiri Cannedu e a pustis de àere cursadu 2,5 km, svoltare a manca pro Rumana; sighire pro 5,4 km e girare a dereta in unu caminu a fundu naturale, signalada dae unu cartellu turìsticu, chi a pustis de 1,5 km giughet a sa tumba de Mandra Antine.

Tipologia Contenuti: Cumplessu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: sitiadu non gestidu

Provincia: Sassari

Comune: Thiesi

Macro Area Territoriale: Nord Sardigna

CAP: 07047

Indirizzo: SP 50 - località Monte Ittiresu

Aggiornamento

6/10/2023 - 10:13

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia