Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Sune, Necròpoli de Chirisconis

Sune, Necròpoli de Chirisconis

Sune, Necròpoli de Chirisconis

Sa necròpoli ᅢᄄ fossada in un'affioramento de preda niedda chi dòminat sa badde de su Riu Mannu, longu su caminu provintziale Sune-Putumajore, in sa regione de sa Planargia, in sa Sardigna nord-otzidentale.
Su cumplessu ipogeico (inquadrabile in cronologia in su neolìticu finale, 3200-2800 a.C.) cumprendet 12 interros monotzellulares e pluritzellulares, cun atzessu belle semper costituidu dae unu vestìbulu. L'ambientas, de dimensiones bastante modestas, cunservant s'ispissu subra de sos muros rastros de pintura ruja.
Sa tumba I ᅢᄄ assentada dae unu piticu vestìbulu retangulare (larghesa m 0,74; profonditᅢᅠ m 0,42; artària m 0,76) subra de su muru de fundu de su cale s'aberit una celletta de fundu semitzircolare (profonditᅢᅠ m 0,72; larghesa m 0,90; artària m 0,74), cun bia a furru.
Anàlogu isvilupu in fundu presentat sa tumba II costituida dae unu breve padiglione cuadrangulare (larghesa m 1; profonditᅢᅠ m 0,80/0,66; artària m 0,84/0,90) chi introduit - a traessu de un'intrada cuadrangulare - in una tzella cuadrada (profonditᅢᅠ m 1,26; larghesa m 1,20; artària m 0,85) cun bòveda in manera lèbia còncavu.
Sa tumba III ᅢᄄ articulada in duos ambientes: una tzella cuadrangulare (profonditᅢᅠ m 1,70; larghesa m 1,84/1,72; artària m 0,86/0,94) cun bòveda spiovente cara a s'intrada - pretzèdida dae piticu ispàtziu a chelu abertu - e unu segundu vanu cuadrangulare (profonditᅢᅠ m 1,34; larghesa m 1,34; artària m 0,90) atzessìbile a traessu de unu portellu a forma de trapètziu.
Sas tumbas IV e V presentant planimetrie piᅢᄍ cumplessas.
Sa tumba IV, cun portellu de intrada retangulare frunidu de rincasso a curnisa (larghesa m 0,44; artària m 0,60; grussesa m 0,20), s'assentat de tres vanos dispostos subra de s'asse trasversale a s'intrada. Sas tzellas A (profonditᅢᅠ m 0,82; larghesa m 1,30; artària m 0,66) e B (profonditᅢᅠ m 0,60; larghesa m 1,26; grussesa m 0,66) tenent fundu cuadrangulare, mentras sa tzella C ᅢᄄ semiellittica (profonditᅢᅠ m 0,92/0,80; larghesa m 1,50; artària m 0,52).
Sa tumba V - sa piᅢᄍ estèndida e cumplessa de sa necròpoli - presentat unu piticu padiglione chi introduit in una tzella B, subra de sas cales muros de manca e de fundu s'aberint duas còpias de tzellas comunicantes.
Sa tzella B, a forma de trapètziu (larghesa m 1,14/1,30; profonditᅢᅠ m 1,30; artària m 0,92), cunservat a su tzentru de su pamentu una fossetta tzirculare (diàmetru m 0,18; profonditᅢᅠ m 0,07).
Sa tumba VI ᅢᄄ formada dae una pitica tzella semicolare (profonditᅢᅠ m 0,84; larghesa m 1) cun bia a furru subra de sa cale s'aberit una nitza tzirculare de piticas dimensiones (profonditᅢᅠ m 0,50; larghesa m 0,44; artària m 0,46).
Sa tumba VII ᅢᄄ costituida dae unu vanu de disimpinnu A, tzirculare (profonditᅢᅠ m 1,08; larghesa m 0,92/1,43), subra de su muru de fundu de su cale s'aberint acostagiados sos portellos de duas tzellas comunicantes.
Fintzas sa tumba VIII presentat tres tzellas, sa prima de sas cales, cun portellu frunidu de rincasso, tenet fundu curvilinea (profonditᅢᅠ m 0,86; larghesa m 1,08; artària m 0,30) e bòveda còncava.
Sa tumba IX cumprendet unu breve padiglione o anticella, cale sighint, subra de su matessi asse longitudinale, unos àteros duos vanos comunicantes.
Sa tumba X ᅢᄄ costituida dae unu breve padiglione A chi introduit in unu vanu cuadrangulare B in su cale s'aberint duas tzellas (C e D). Sa tzella C si caraterizat pro sa particulare planimetria a "L". In su muru de fundu de su vanu, in prus, s'aberit sopraelevata, una pitica nitza-stipetto (larghesa m 0,50; artària m 0,42) a calota isfèrica.
Sa tumba XII ᅢᄄ fossada in su setore piᅢᄍ artziadu de s'affioramento. La si crompet cun una tzerta difficoltᅢᅠ de s'artu e cumprendet un'anticella cuadrangulare (profonditᅢᅠ m 1,30; larghesa m 1,40; artària m 1,12/1,10), sa tzella printzipale de forma semiellittica (profonditᅢᅠ m 1,10; larghesa m 0,60; artària m 0,60/0,84) - cun bòveda in manera leve còncavu a su tzentru e spiovente cara a s'intrada - e unu àteru ambiente non piᅢᄍ rilevabile a càusa de sa derrota de sa bòveda.

Istòria de sos iscavos
Sa necròpoli ᅢᄄ nòdida finas dae su seju de su Taramelli in sa carta archeològica.

Bibliografia
A. Taramelli, "Foglio 205, Capo Mannu; Foglio 206, Macomer", in Edizione archeologica della carta d'Italia al 100.000, Firenze, Istituto geografico militare, 1935, p. 186, n. 5;
V. Santoni, "Nota preliminare sulla tipologia delle grotticelle artificiali funerarie in Sardegna", in Archivio storico sardo, XXX, 1976, figg. 5/40, 6/50;
A. Moravetti, "Beni archeologici", in Marghine-Planargia. Il piano di sviluppo socio-economico e il piano urbanistico comprensoriale della VIII Comunità Montana, 3, 6, 8, Cagliari, 1985, p. 50, fig. 1;
A. Moravetti, "La Planargia dalla preistoria all'età fenicio-punica", in La Planargia, Cagliari, Edisar, 1994, p. 94 ss., fig. 100;
A. Moravetti, Ricerche archeologiche nel Marghine-Planargia, II, collana "Sardegna archeologica. Studi e monumenti", 5, Sassari, Carlo Delfino, 1998, pp. 256-272.

Comente arribbare
Essire dae Sune e pigare su caminu pro Pàdria. Cròmpidu su km 63, a pustis de una dòpia corcovada, s'agatat, subra de sa dereta, s'affioramento trachitico in su cale sunt fossadas sos interros. Lassare sa màchina e torrare a artziare a pees su chi bessat finas a su fronte pedrosu.

Categoria Struttura: àrea o parcu archeològicu

Tipologia Contenuti: Cumplessu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: Abertu

Provincia: Aristanis

Comune: Suni

Macro Area Territoriale: Tzentru Sardigna

CAP: 08010

Indirizzo: SS 292

Telefono: +39 0785 853009 +39 328 8789521

Email: tacs.snc@gmail.com

Sito Web: comune.suni.or.it/luoghi/2974332/domus-de-janas-chirisconis www.tacsvt.it

Facebook: www.facebook.com/TacsVisitsTours

Informazioni sui biglietti e sull\'accesso: Pro s'atzertare de s'efetiva fruibilità de servìtzios in su situ archeològicu de Chirisconis, subra de oràrios de bìsita e costu de eventuales billetes, si cussìgiat de mutire in manera antitzipada s'istrutura a sos nùmeros telefònicos: +39 0785 853009 o +39 328 8789521 in antis de pranificare sa bìsita.

Modalità di accesso: a pagamentu

Aggiornamento

22/5/2025 - 10:34

Servizi

Visite guidate Visite guidate

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia