Santu 'Idu, Nuraghe Asoru

Su nuraghe est situadu in una conca valliva inghiriada dae alturas digradanti cara a su mare de Colostri, a cuota 32 m s.l.m.
S'edifìtziu est costituidu dae unu mastio a su cale fiat istadu agiuntu, in tempos sutzessivos, unu bastione trilobato a andamentu còncavu-convesso chi racchiudeva una pitica corte. S'ammenta mesurat m 24 subra de s'asse N-S e 16 subra de cuddu O-E.
Su mastio, de fundu tzirculare (m 9 de diàmetru esternu), si cunservat pro un'artària màssima resìdua de unos 10 m. S'òpera murària est costituida dae blocos de porfido de mèdias dimensiones, sbozzati e dispostos a filari regulares. S'intrada a su monumentu (cm 80/40 x 80 de artària), furriadu a S-SI, est iscumpassadu dae un'architrave (m 2,05 x 0,40 x 0,65 de profundidade) afortigadu de finestrinu de iscarrigamentu. Su passadissu retrostante, in parte ingombro de pietrame, strombato cara a l'interno (sa larghesa colat dae cm 80 acanta s'intrada a m 2,80 subra de su fundu) presentat muros aggettanti e serrada tabulare. In su muru mancu de su passadissu s'aberit sa ghenna de su vanu iscala, inagibile a càusa de sas derrotas. Sa càmera, priva de sa cobertura e ingombra de pietrame, tenet pranta tzirculare (diàmetru subra de su pranu de derrota de m 4,70) e un'artària resìdua de m 7.
Dignu de nota aparit su fatu chi sas murature visìbiles a s'internu de sa càmera siant sas de su paramentu esternu, sigomente cuddu interno resurtat pro grandu parte crolladu.
Su bastione, de forma irregulare, chinghet su mastio cun vària grussesa (si colat dae unu mìnimu de m 1,50 a unu màssimu de m 9,50), pronuntziende·si in moddes convessità a O e in s'arcu de N a E. S'intrada, furriadu a S, crolladu, ponet in unu passadissu longu m 5 e strombato cara a l'interno (de m 1,30 a cm 80 cara a su fundu), de setzione tuva-ogivale. In su muru mancu de su passadissu si scorge, intre sas derrotas, una nitza.
Sa corte, a sos bator tres de ellissi, mesurat m 4,50 x 3,40. Bi s'incrarant sas intradas a su mastio e, sende chi non prus visìbiles ca tapados dae sas derrotas, cuddos de sas turres segundàrias. S'òpera murària de su bastione si cunservat pro un'artària màssima de unos 5 m a SI (13 filari) e resurtat diferente respetu a sa de su mastio; difatis sos massos sunt traballados cun prus cura e su disponimentu a filari est prus regulare.

Istòria de sos istùdios
Su nuraghe est signaladu in sos istùdios de sa metade de su sèculu passadu.

Bibliografia
G. Lilliu, Sa tziviltade de sos Sardos de su paleolìticu a s'edade de sos nuraghes, Torinu, Noa FIAS, 1988;
M. Sequi, Nuraghes: manuale pro connòschere 90 grandu turres megalìticas de sa Sardigna, Robbiate, Multigraf, 1985;
G. Lilliu, sos de I nuraghes. Turres preistòricas de Sardigna, prefatzione de A. Moravetti. Nùgoro, Ilisso, 2005, pp. 110-111, 240-244, 288-293, tavv. XVII-XXI.

Comente arribbare
Dae Casteddu s'imbocca sa SS 554. In curtzesa de Cuartuciu, a pustis de su primu bìviu, si bortada prima a d. posca a s., subra de su cavalcavia, e si pigat sa SS 125. Sos ùnicos tzentros abitados chi si rugrant sunt San Gregòriu e San Prìamu. Pagu in antis de Murera, a su km 51, bighinu a sa SS 125, su monumentu est bene signaladu e de fàtzile atzessu.