Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Costantino Nivola

Costantino Nivola

Costantino Nivola

Est intre sos pagos iscultores chi ant agiuntu una noa tècnica de esecutzione a cuddas giai chi esistint: su sand-casting, cun su cale esecutat sas òperas suas de majore aficu partinde dae sos annos '50. Est unu rilievu otentu cun unu simpre protzedimentu: sa forma benit modellada in negativu subra de s'arena; susu de issa si ghetat una colada de gesso o tzimentu, chi asciutende·si dat vida a su rilievu definitivu.

Naschidu in Orane in su 1911, de ses de deghe fìgios, Nivola at isperimentadu in s'infàntzia sa difìtzile vida de una famìlia pòvera in sa Sardigna rurale de su primu Noighentos.

Finas dae giòvanu, in su 1926, est assùmidu comente dischente de su pintore Mario Delitala pro sos traballos de decoradura de s'Àula Magna de s'Universidade de Sassari. Sa partèntzia de su paisu natio est un'eventu traumàticu chi, sutraende·lu a sa comunidade, lu faghet intèndere irraighinadu: est petzi su primu de una sèrie de istàgias destinados a scandire sas fases de s'istòria esistentziale sua e artìstica.

A sa fine de su 1931, gràtzias a unu sussìdiu de su Cussìgiu de s'Economia de Nùgoro, si trasferit a Monza pro frecuentare s'Istitutu Superiore pro sas Indùstrias Artìsticas (ISIA). Inoghe s'iscriet a sa setzione de Decoradura pitòrica e posca a sa de Gràfica publitzitària, connoschet unos àteros duos borsisti sardos, Giovanni Pintori e Salvatore Fancello, a sos cales l'at a unire un'istrinta amighèntzia.

Nointames l'avèrtida farta de bases teòricas in sos insegnamentos, sos annos colados a s'ISIA  sunt fundamentales pro sa formatzione sua: lu si multiplicare de sos istìmulos figurativos, su cuntatu cun insegnantes de artu profilu (sos architetos Edoardo Persico e Giuseppe Pagano, su gràficu Marcello Nizzoli ma fintzas su pintore Pio Semeghini, e s'iscultore Arturo Martini) e sa bighinàntzia a un'ambiente fervido comente a cuddu milanesu contribuint a atzelerare su ritmu de sas chircas istilìsticas suas e lu giughent a si cunfrontare cun sa chistione, destinada a devènnere pro issu prioritària, de s'arte aplicada a s'architetura.

In su 1936 intrat comente a disegnadore a s'Olivetti de Milanu gràtzias a Ruth Guggenheim, giòvana ebrea tedesca aende·si amparada in Itàlia pro isfugire a sos nazistas. Intradu in comintzu a s'Ufìtziu Isvilupu e Publitzidade, benit chitzo destinadu a sa realizatzione de sos sartos publitzitàrios e de sos allestimentos e in su 1937 devenit su diretore artìsticu de sa sotziedade. Custu momentu de intensa faina e de iscàmbios intelletuales benit bruscamente interrùmpidu. De calicunu tempus sas positziones suas in sos cunfrontos de su regìmene si sunt fatas prus crìticas e in su 1938 sos eventos ispèntumant: dae in antis sa minetza de sas leges ratziales isposa Ruth e si giughet cun issa a Parigi e dae inoghe ala pro sos Istados Unidos.

A s'imàgine lìmpida de Orane, su bidditzolu de sa memòria, faghet cumprou sa densidade visuale de sos pintados e de sos disinnos chi re-traent New York. Travessu de issos s'artista intentat de penetrare in su coro de una tzitade chi intendet ancora angena. In su 1948, gasi comente unos àteros artistas suos amigos, còmporat una domo a Springs, acanta East Hampton. Su giardinu, creadu paris cun s'architetu Bernard Rudofsky, at a devènnere una singulare òpera de arte ambientale, cun una sèrie de aposentos a chelu abertu e muros ornati de grafitos e unu solarium cun decoraduras cubistas.

Nivola est intre sos pagos iscultores chi ant agiuntu una noa tècnica de esecutzione a cuddas giai chi esistint: si tratat de su sand-casting, cun su cale esecutat sas òperas suas de majore aficu partinde dae sos annos Chimbanta. Su sand-casting est unu tipu de rilievu otentu cun unu protzedimentu prusaprestu simpre: sa forma benit modellada in negativu subra de s'arena; susu de issa si ghetat posca una colada de gesso (in sos modellos e in sas isculturas piticas) o dae tzimentu (in sas òperas prus mannas), chi asciutende·si dat vida a su rilievu definitivu. Custu podet èssere arrichidu dae su colore agiuntu in s'impastu. Posca Nivola aiat perfetzionadu su protzedimentu, adatende·lu a s'esecutzione de grandu òperas monumentales.

In s'òpera de Costantino Nivola s'afirmat unu cuntzetu de s'ispàtziu dilatada e priva de tzentru, istèrrida pro su prus in oritzontale: una spazialità assotziada a sa decoradura, a sa sua docilità in sos cunfrontos de sa forma chi rivestit, in cuntrastu cun s'autonomia de s'iscultura verticale e aorada. S'eredade antropològica de sa Sardigna at costituidu su puntu de partèntzia pro sa chirca sua de un'iscultura intesa comente a arte corale, comunicativa, ligada a s'architetura e atzentrada subra de su tema de una feminilidade archetipica, identificada cun sa Natura.

Ultres a sas numerosas initziativas in campu artìsticu insegna a su Carpenter Center pro sas artes visivas de s'Harvard University (1973-75) e a s'Universidade de Berkeley (1978-80). Morit in Long Island su 5 maju 1988.

MONOGRAFIE
G. Altea, Costantino Nivola. Nùgoro, Ilisso, 2005 (I maestri dell'arte sarda; 14)

 

Aggiornamento

25/9/2023 - 17:12

Commenti

Scrivi un commento

Invia