Buddusò, Necròpoli de Iselle

S'àrea archeològica est assetiada subra de sa tzima de una punta in positzione de ampru domìniu subra de sas baddes sutastantes, in sa'altura granìtica de Buddusò, in sa Sardigna nord-orientale.
Sa necròpoli (inquadrabile in cronologia in su neolìticu finale, 3200-2800 a.C.), a s'istadu atuale de sos connoschimentos, est costituida dae unos sèighi ipogeos a fundu pluritzellulare.
Sa tumba I, fossada subra de unu grussu massu isoladu, presentat un'intrada sopraelevato subra de su pranu de calpestio. De su portellu retangulare, cun rincassi, s'atzedet a s'anticella a fundu a forma de trapètziu.
Su vanu presentat unu foghile rituale de forma tzirculare (diam. m 0,45) e sa bòveda spiovente cara a s'esternu. S'isvilupu planimètricu de s'ipogeu si cumpletat cun unos àteros duos vanos: su primu, a fundu emisfèricu a alcova, s'aberit subra de su muru laterale a traessu de unu portellu cuadrangulare sopraelevato; su segundu vanu sussidiàriu, semper sopraelevato e subra de su muru de fundu, est imbetzes una nitza lunada.
Sa tumba II est costituida dae un'intrada a padiglione emisfèricu chi ponet - a traessu de unu portellu retangulare cun rincassi - in un'anticella a pranta sub-a forma de trapètziu. De su muru de fundu s'atzedet a una segunda tzella, coassiale e a fundu semitzircolare, corredata de una nitza lunada.
Una de tres tzellas, de forma irregulare e cun una nitza ellìtica, s'aberit subra de su muru d.
Sa tumba III consta de un'atrio a padiglione - cun portellu de forma retangulare e provididu de rincasso - e de un'anticella a pranta subtrapezoidale de sa cale s'atzedet a sos duos vanos segundàrios a fundu emisfèricu a traessu de portellos cuadrangulares sopraelevati.
Fintzas in sa tumba VI si notat un'isvilupu planimètricu a "T".
Sa riprodutzione de particulares architetònicos de cabannas si rilevat fintzas in sa tumba IX caraterizada dae una bòveda a ùnicu spiovente, mentras sas tumbas XI e XVI presentant de fossette emisfèricas.

Istòria de sos iscavos
S'àrea est nòdida finas dae sos cumintzos de su sèculu coladu gràtzias a sos istùdios de su Taramelli.

Bibliografia
A. Taramelli, "Buddusò. Monumentos preistòricos vàrios, funtana coberta de Sos Muros, dolmen de Sos Monimentos e nuraghe Iselle", in Noas de sos Iscavos, 1919, p. 131 ss.;
A. Taramelli, "Fògiu 194, Otieri", in Editzione Archeològica de sa Carta Topogràfica de Itàlia in iscala 1:100.00, Firenze Istitutu Geogràficu Militare, 1931, p. 19., nn. 54-55;
P. Basoli, "Buddusò de sa preistòria a s'edade romana", in Buddusò. Su territòriu, s'economia, sa memòria, a cura de G. Gelsomino, Sassari, Chiarella, 1991, p. 37 ss.

Comente arribbare
Dae Nùgoro si cursat sa SS 389 in diretzione de s'àrea industriale de Prato Sardu. Si rugrat sa SS 131 nàrrere e si sighit finas a Vitzi sena colare pro calicunu tzentru abitadu. Si rugrat su paisu e si sighit in diretzione de Patada subra de sa SS 389 nàrrere pro belle km 1 finas a adobiare sa deviatzione chi porrida a sa punta Iselle; si torrat a artziare s'altura finas a su cùcuru ue s'ant a agatare sa necròpoli ipogeica e su nuraghe omònimu.