S'iscultura de su campusantu

In sa segunda metade de s'Otighentos s'iscultura in Sardigna si cunfigurat in sustàntzia comente a monumentu fùnebre. Sos monumentos pùblicos sunt raros e pesant a gherra, impedidos innanzitutto de sas fartas finantziàrias de sos Comunos, ma fintzas de su tostu iscontru de sas ideas subra de sa matessi forma de su costituende Istadu unitàriu, chi bidet contrapostos monàrchicos e republicanos, catòlicos e massones.
B'at posca una àtera dificultade de fundu a su pesare de sos grandu monumentos tzelebrativos chi imbetzes si difundent in sas pratzas de Itàlia: s'istrutura urbanìstica de sas printzipales tzitades, fortilesas de orìgine medievale creschidas intro tzintas muràrias, dotadas de bias istrintas e tortuose chi sboccano subra de piazzette privas de pòrticos, cun ispàtzios limitados meda de relatzione.

No a casu s'istàtua ecuestre est disconnota in Sardigna e su matessi monumentu tzelebrativu prus ùnicu chi raru, ca su solu pretzedente a s'Istàtua de Carlo Felice est su de su Monumentu de Càralu Emanuele III de Bernardo Mantero a Carluforti.

Pro custu sos monumentos grandiosos, chi costituint s'aspetu prus appariscente de s'iscultura ufitziale in sos ampros ispàtzios de sas pratzas torinesas e in medas tzitades italianas, sunt imbetzes raros in sas piazzette tzitadinas sardas. Sunt imbetzes sos campusantos a si pobulare de isculturas e monumentos, e est sa noa burghesia patriòtica, paris cun un'aristocratzia chi bia bia devenit fintzas issa imprendidora, a signalare e tramandare in sos monumentos fùnebres sa memòria istòrica pròpia; gasi chi, a traessu de sas stele e sas tumbas, sos tzipos e sas urnas, sos retratos a figura intrea, a mesu bustu o a bassu-relevu de custos tzitadinos de màrmaru e de sos sìmbulos de sas professiones intritzidos issoro a sos de sa morte, est possìbile sighire sos fatos de sa sotziedade in totu s'Ìsula paris cun sas mudadas de su gustu de sa classe dominante, de cale sas chirras de su campusantu devenint sos parcos de rapresentàntzia.

Aggiornamento

25/9/2023 - 16:14