Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Siddi, Parcu Archeològicu Naturalìsticu de Ischit Fogaia

Siddi, Parcu Archeològicu Naturalìsticu de Ischit Fogaia

Siddi, Parcu Archeològicu Naturalìsticu de Ischit Fogaia

Situadu in su territòriu de Siddi, a unos 330 metros s.l.m., in localitᅢᅠ Ischit Fogaia, subra de su chi bessat Est de un'altura de preda niedda denominada Pranu de Siddi.
Su parcu denominadu de "Ischit Fogaia" ᅢᄄ un'àrea de rilevàntzia naturalìstica e archeològica situada a s'internu de su territòriu comunale de Siddi, subra de su chi bessat est de un'altipiano de preda niedda de s'agru, denumenadu Pranu de Siddi, a unos 330 metros subra de su livellu de su mare.
S'àrea ᅢᄄ caraterizada dae un'artu balore naturalìsticu pro sa presèntzia de numerosas genias vegetales, fintzas endèmicas e raras, una mìscrina fàuna agreste; a su suo internu ᅢᄄ presente un'importante situ archeològicu e servìtzios a suportu de su gosamentu.
Su situ archeològicu ᅢᄄ assetiadu a s'estremitᅢᅠ de su setore meridionale de s'altipiano de sa Giara de Siddi, subra de una prominenza sa cale bista abbratzat totu sa badde, in positzione dominadas e de controllu.
ᅢネ costituidu dae unu monumentu printzipale e de sos rastros de unu bidditzolu.
Su monumentu printzipale, realizadu in roca vulcànica, ᅢᄄ formadu dae tres corpos acostagiados, chi formant un'ùnicu cumplessu paris a vàrias istruturas minores, cun unos cherbeddos de in prus de 22 metros de amprura e un'artària resìdua de a su mancu 6 metros.
S'edifìtziu piᅢᄍ antigu ᅢᄄ unu protonuraghe a passadissu chi presentat una planimetria a tres lobos, belle a "Y", cun intrada torrada a pesare de unos chimbe metros, chi si podet sighire mediante un'iscala ricavada in sas murature matessi. Su vanu internu ᅢᄄ costituidu dae unu passadissu a su presente a chelu abertu: unas cantas istradeddas resìduas testimòniant s'originària presèntzia de unu livellu superiore (o unu terratzu) oramai iscumpartu. Sos àteros duos corpos agiuntos s'adossant a su protonuraghe tzentrale in sos chi bessant orientale e otzidentale, modifichende·nde de su totu s'aèrgiu. S'edifìtziu orientale ᅢᄄ cursadu dae unu passadissu a cobertura mista (tabulare e ogivale), marginadu dae ambientes minores; su corpus otzidentale acasàgiat una tholos tzirculare, cun ripida iscala chi artziaiat a sos livellos superiores, e un'ulteriore vanu de giuntura de fundu cuadrangulare e cobertura ogivale, ateretantu articuladu in una pitica celletta laterale. ᅢネ presente una corte interna subra de su cale s'incraraiant diversos ambientes minores; de issu movet fintzas sa longa iscala de s'edifìtziu piᅢᄍ antigu.

Istòria de sos iscavos
Su situ archeològicu ᅢᄄ nòdidu in literadura giᅢᅠ de su sèculu XIX: Vittorio Angius, in su descrìere su territòriu comunale de Siddi, referit chi "Notansi tres diversos rilevamentos in s'ala de su montigru chi ᅢᄄ de su Siddese, e sunt narados un'Ischit Conca de ischit Cresia, s'àteru Tres-nuragis, su de tres Ischit Fogaia". Su protonuraghe, posca fiat istadu ogetu de una cùrtzia descritzione a banda de su Lilliu a sos cumintzos de sos Anni Quaranta de su sèculu coladu. Petzi in manera relativa de reghente ᅢᄄ istadu ogetu de campagnas de iscavu sistemàticas a banda de sa Soprintendenza pro sos benes archeològicos pro sas provìntzias de Casteddu e Aristanis in su cursu de sos annos 1993, 1994: sas iscumbatas archeològicas ant postu in evidèntzia comente a su fàbricu de su nùcleu originale siat riconducibile a su Brunzu Antigu finale, mentras cara a sas fases finales de su Brunzu Mèdiu aiat acontèssidu un'improvisu abbandonu.

Bibliografia
Regione Autonoma della Sardegna, Siddi – Sa Fogaia,
in "Sardegna Cultura – Catalogo dei Beni Culturali"
L. Doro, Scheda n. 12. Sa Fogaia – Siddi (Sud Sardegna), in A. Moravetti, P. Melis, L. Foddai, E. Alba, La Sardegna nuragica. Storia e Monumenti. Catalogo, collana "Corpora delle Antichità della Sardegna", Sassari 2017, pp. 332-333. A. Moravetti, Considerazioni sui protonuraghi, in A. Moravetti, P. Melis, L. Foddai, E. Alba, La Sardegna nuragica. Storia e Monumenti, collana "Corpora delle Antichità della Sardegna", Sassari 2017, pp. 11-27. A. Moravetti, G. Alvito, Sardegna archeologica dal cielo: dai circoli megalitici alle torri nuragiche, Sassari 2010.
V. Santoni, Il nuraghe a corridoio Sa Fogaia di Siddi, in AA. VV., Territorios megaliticos del Mediterraneo. Gorafe (Granada, España) y Sa Corona Arrùbia (Cagliari, Cerdeña, Italia), Guadix 2001, 2004, pp. 84-97. 

Comente arribbare
Su Parcu Ischit Fogaia puᅢᄇ èssere cròmpidu dae sa SS 131, imboccando diversas essidas.
Chie arribbat dae Casteddu (a tesu belle 60 km) puᅢᄇ svoltare a s'essida pro Bidda Mara, e dae inoghe sighire subra de sa provintziale pro Ùssara Manna finas a su bìviu pro Siddi e posca sighire sos indicos pro su Parcu.
Chie imbetzes arribbat dae Aristanis (a tesu 50 km belle) puᅢᄇ svoltare a s'essida Forru–Museu de su Territòriu, dae inoghe sighire subra de su caminu pro Gonnostramatza, e posca pro Siddi sighende sos indicos pro su Parcu.

Categoria Struttura: àrea o parcu archeològicu

Tipologia Contenuti: Cumplessu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: Abertu

Provincia: Sud Sardigna

Comune: Siddi

Macro Area Territoriale: Sud Sardigna

CAP: 09020

Indirizzo: località Nuraghe Sa Fogaia

Telefono: +39 070 939888 +39 347 5116787

Email: coopvillasilli@gmail.com

Sito Web: www.museoparcosiddi.it/parco

Facebook: www.facebook.com/parcosafogaia

Martzu - Cabudanni

Martedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì

10:00 - 16:00

Sabato - Domenica

10:00 - 18:00

Santugaine - Freàrgiu

Sabato - Domenica

10:00 - 16:00

Informazioni sui biglietti e sull\'accesso: S'intrada ᅢᄄ de badas pro minores finas a sos 5 annos, acumpangiadores de grupos e classes iscolàsticas, isentas esclusos sos acumpangiadores issoro. Dies festivas martzu-cabudanni oràriu: 10:00-18:00. Dies festivas santugaine-freàrgiu oràriu: 10:00-16:00. Sos lunedᅢᆲ e pro oràrios diversos, si faghet s'abertura previa aparauladura.

Modalità di accesso: a pagamentu

Biglietti :

  • Intreu : 2 €, adultos, .

  • Reduidu : 1 €, minores de sos 6 a sos 12 annos, grupos e classes iscolàsticas in prus de 20 persones, adultos in prus de 65 annos, .

Informazioni sui servizi: Pro sas bìsitas ghiadas est netzessària un'integratzione subra de sos billetes de èuro 20,00 cumplessivos pro sos grupos finas a 20 persones agiunghende èuros 1,00 pro ogni visitadore in prus, in prus de sos 20. Sos numerosos laboratòrios didàticos temàticos, pro iscolas de infàntzia, primàrias e segundàrias, prus unas àteras ofertas didàticas e de svago culturale, devent èssere prenotados in manera antitzipada.

Altri servizi: In su parcu s'agatat unu percursu fissu pro faina de orienteering (orientamentu), un'àrea pro s'inanellamento de sos pugiones, e ispàtzios pro s'acumprimentu de laboratòrios didàticos dedicados a scolaresche e no, e pro unas àteras manifestatziones ricreativas e culturales. Intre sos èlighes seculares suos est presente fintzas un'àrea pic-nic attrezzata cun mesas, puntos cottura, bagnos e puntos abba.

Aggiornamento

5/6/2025 - 13:21

Servizi

Sala per la didattica Sala per la didattica

Visite guidate Visite guidate

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia