Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Lungone, Cumplessu de Lu Brandali

Lungone, Cumplessu de Lu Brandali

Lungone, Cumplessu de Lu Brandali

S'àrea archeològica s'isvilupat longu las pende·nos de unu promontòriu granìticu e subra de sa pranura in tundu, in curtzesa de sa baia de Santa Reparata, in sa costa N de sa Gallura.
Su cumplessu cumprendet unu nuraghe cun antemurale, unu bidditzolu, una tumba de gigantes, tafoni e amparos suta roca.
Su nuraghe, postu in su puntu de màssima elevazione, isfrutat sos pranos pedrosos pro s'isvilupare subra de livellos sfalsati. Invàdidu dae sa derrota, presentat elementos mistos de s'architetura "a passadissu" e "a tholos". Su mastio, tzentrale est inghiriadu dae un'antemurale de cale so leggibili una cortina e duas turres (cudda S trasformada in edade postmedievale in fornace pro sa carchina). Un'intrada monumentale s'aberit in su chi bessat NO de sa cortina.
Sa derrota non cunsentit de lèghere s'isvilupu de sos ambientes presentes intro sa tzinta murària.
Su bidditzolu, chi in su 1967 presentaiat 36 cabannas, oe petzi in ala visìbiles, s'estendet longu su pendio e in sa pranura a E e a S de su nuraghe.
S'àrea fossada, a E, at postu in lughe piticos aorados de edifìtzios tangentes o separados dae istrintos coladòrgios o gùturos tzurpos.
Sas cabannas, in generale curvilinee, s'adatant a sa morfologia pedrosa, s'ispissu inserrende sos affioramenti, e presentant dòpios paramentos muràrios; sos blocos, in pessu chi sbozzati o grezzi, sunt dispostos a filari regulares e ligados cun malta dae ludu (cabanna 1: h muros m 2,20-2,30).
Sas coberturas, cònicas, fiant retas de raggiere de traes e travetti cales si ligaiant unos àteros elementos de linna trasversales. Custos sustentaiant un'incannicciato de fàscios de cannette palustri cunvergentes cara a su tzentru e cobertos dae unu pìgiu de malta de arghidda chi nd'asseguraiat sa coibentazione. Beniant posca subrapostos unos àteros fàscios vegetales blocados dae piticas lastre calcàreas.
Sos pamentos fiant in terra adobbada o isfrutaiant sa roca naturale.
Su bidditzolu ammustrat fases de ristruturatzione e de ridistributzione de sos ispàtzios, cun annanta de vanos pro impreos domèsticos ispetzìficos (cabanna 2, produtzione de tzeràmicas).
Sos repertos atzapados disacatu un'ispacadu de s'economia de su bidditzolu intre su XIV e s'IX sec. a.C.: cuntenidores pro derrate chi atestant fainas agrìculas, elementos de falcetti in ossidiana pro sa mietitura, recipienti pro sa bollitura e traballadura de su late, bollilatte e scodelle multiforate pro sa produtzione de su casu. Numerosos fintzas sos recipienti pro sa preparatzione de sos màndigos e sos suportos de spiedi. Sos avantzos de màndigu inditant su consumu de bovinos, ovicaprini, pugiones, patelle, pisches.
Sa tumba de gigantes, de cales sobrant petzi sas fundatziones, s'agatat a SI de su bidditzolu, subra de sa làcana de su declivio. Unu tempus maestosa, consta de unu corpus tombale allongadu cun terminazione absidata e de un'esedra semitzircolare. Sa muratura era cun probabilidade a filari.
Su passadissu tombale, a forma de trapètziu (lungh. m 6,10; largh. m 1,10-0,85 ) volge s'intrada a SI e est delimitadu dae duos stipiti subra de sos cales in orìgine imbaraiat s'architrave.
S'ispàtziu antale s'intrada de s'esedra est postu su pamentu cun lastre ladas, sas alas chi abarrant cun un'acciottolato.
S'iscavu de su passadissu at torradu belle 50 interrados in depositzione primària, mascros e fèminas. Subra de su fundu sos restos scheletrici fiant acumulados disordinatamente, evidentemente pro s'ispinta prodùida dae sa netzessidade de creare ispàtziu pro noas inumazioni.
In s'ispàtziu de s'esedra s'acumpriant cun probabilidade sos pastos fùnebres colletivos cun su sutzessivu ritu de sa frantumazione de sos ogetos impreados.
Sos materiales atzapados atestant s'impreu de sa tumba intre su XIV e su X sec. a.C.
A belle 60 km a SI est situada un'istrutura tzirculare fortzis ligada a su rituale chi pretzediat s'inumazione in sa tumba de gigantes.
Sos tafoni e sos anfratti chi s'aberint in sos massos granìticos de sos chi bessant O e ISCO de su promontòriu fiant istados impreados in època nuràgica comente a amparos e abitatziones e comente a logos de interru.

Istòria de sos iscavos
Fiat istadu indagada sa prima borta de Michele Careddu, in su 1967, in s'àmbitu de una chirca de tesi. Sa tumba de gigantes fiat istadu fossada in sos annos otanta; sos iscavos de su bidditzolu sunt in corsicanu, a cura de Angela Ruju.

Bibliografia
A. Ruju, "Una ventana subra de sas Bucas. Su cumplessu de Lu Brandali (Lungone)", in Almanacco Gadduresu, 2002-03, p. 87 ss.;
A. Ruju, Su cumplessu nuràgicu de Lu Brandali e sos monumentos archeològicos de Lungone. Sassari, C. Delfino, 2005 (Sardigna archeològica. Ghias e itinerari; 37).

Comente arribbare
Dae Terranoa, zona porridu Ìsula Bianca, pro Altzaghena si cursat sa SS 125 finas a su bìviu pro Palau; a sa rugrada s'acumprida a s. subra de sa SS 133, chi s'innesta diretamente subra de sa SS 133 bis de cursare finas a Lungone. Intrende a Lungone pigare bia Natzionale, a su semàforu girare a manca in diretzione de Capo Testa. S'intrada a su situ archeològicu, cun parchègiu esternu e internu, s'agatat belle a 1 Km.

Categoria Struttura: àrea o parcu archeològicu

Tipologia Contenuti: Cumplessu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: Abertu

Provincia: Sassari

Comune: Santa Teresa Gallura

Macro Area Territoriale: Nord Sardigna

CAP: 07028

Indirizzo: SP 90 - via Capotesta, s.n.c.

Telefono: +39 349 8347698 +39 347 7412166 +39 392 0547979

Email: cooltourgallura@gmail.com info@santateresaturismo.it amministrazione@santateresaturismo.it

Sito Web: www.santateresaturismo.it/sito-archeologico-lu-brandali

Facebook: www.facebook.com/cooltour.gallura

Twitter: twitter.com/CoolTourGallura

Aperture straordinarie: Subra de aparauladura est possìbile bisitare su giassu a su de foras de sos normales oràrios de atzessu.

Informazioni sui biglietti e sull\'accesso: Pro tènnere informatziones semper agiornadas subra de oràrios, costu de sos billetes, ofertas cumulativas e servìtzios agiuntivos, si cussìgiat de bisitare sa pàgina dedicada subra de su sitiadu web de su gestore.

Modalità di accesso: a pagamentu

Biglietti :

Informazioni sui servizi: Bìsitas ghiadas dae abrile a santugaine in sos sighentes oràrios: 09:30-10:30-11:30-16:30-17:30; dae su 1 santugaine a su 31 martzu sas bìsitas ghiadas devent èssere prenotadas in antìtzipu.

Aggiornamento

29/5/2024 - 20:49

Servizi

Visite guidate Visite guidate

Accessibilità fisica facilitata per visitatori con esigenze specifiche Accessibilità fisica facilitata per visitatori con esigenze specifiche

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia