S'ìsula de sas vacàntzias

Su boom turìsticu in Sardigna est rapresentadu dae su "fatu Costa Smeralda" chi, subra de unu territòriu estèndidu pro belle 50 km intre Altzaghena e Terranoa, tenet innescato unu mecanismu de trasformatzione totale de logos disabitados chi pro sas cunsighèntzias suas tenet currispondèntzia cun sos de sa bonìfica de Sassu e de sa fundatzione de Carbònia durante su Ventennio.

In su 1962 fiat istadu costituidu su "Cunsòrtziu Costa Smeralda" chi, a traessu de sas tèteras règulas detadas dae su Comitadu internu de Architetura, cheriat amparare caraterìsticas architetònicas e dislocazione de sos edifìtzios segundu un'omogeneidade de interventu, cumpartzidu e fatu fintzas meda de su Comunu de Altzaghena. Tale programa aiat giutu a repìtidos cuntrastos cun sa Regione Autònoma de sa Sardigna e sos entes de s'Istadu in un'iscàmbiu retzìprocu de responsabilidade. Su sèberu cale si fiat lòmpidu fiat istadu sa de un'antropizzazione de sas costas cun fàbricos a ridosso de su mare chi aiant mudadu in manera irreversìbile s'assetu territoriale, a discapito de unu coinvolgimento in tèrmines turìsticos de sos tzentros rurales preesistentes.

S'ispiradore de s'intreu a bellu fiat istadu s'architetu Luigi Vietti, chi aiat imbentadu su nùmene de Costa Smeralda, inaugurende una sèrie de noos topònimos posca devènnidos nòdidos meda. Su primu insediamentu suo fiat istadu Porto Cherbu, chi partinde dae s'albergo aiat tentu posca un'assentu urbanìsticu atzentradu subra de una pratza, comente a in unu burgu medievale ma cun sa variante chi su giassu tzentrale (fìsicu e simbòlicu) assignadu a sa crèsia fiat coladu a sas boutiques e a sos agatet, noos puntos de riferimentu e de impreu de sa sotziedade frequentante la Costat.

Su tipu de architetura elaboradu at dadu vida a su gai naradu Istile Mediterràneu, basadu subra formas simpres, volùmenes ladinos e intonaci craros. Si tratat de un'architetura eclètica, chi pigat a prèstidu unos cantos elementos de sa traditzione sarda, rivisitende·los e mescamente repitende·los in modu de rèndere prus pagu eficatze s'impatu visivu. Non mancant difatis minudas e rifiniture comente a sos intonaci cun prùere de granitu, sas travature de ginepro, sas tèulas sardas (imbareis però subra de pìgios de guaina a su polièstere), sas pedras a sicu, chi èvocant una "mìtica mediterraneità" su cale sutzèdidu at giutu a una degenerazione de s'architetura in sos bidditzolos e in sos insediamentos de tipu ispeculativu.
Custos sèberos de caràtere elitàriu, chi aiant rèndidu vagu sa làcana intre propaganda e realidade, puru lompende a solutziones de elevadu livellu - riscontrabile in sos primos insediamentos – aiant contribuidu a dare un'imàgine ambìgua de sa traditzione sarda prus chi a una cumprensione sua e riutilizzazione.

Aggiornamento

20/9/2023 - 11:44