"De sos e òmines dae pedra": in tale modu s'archeòlogu Enrico Atzeni at in manera sintètica interpretadu sa valèntzia simbòlica de sas tres castas de isculturas megalìticas - menhir protoantropomorfi, menhir antropomorfos, istàtuas-menhir o istàtuas-stele - atestadas in Sardigna intre su de bator e su de tres millènnios a in antis Cristu.
Sa definitzione de "menhir protoantropomorfi" s'impreat in riferimentu a monolites caraterizados dae un'isvilupu in artària (in Sardigna sunt nòdidos esemplares chi crompent s'artària ragguardevole de chimbe o fintzas ses metros) e "aniconici", est a nàrrere privos de una bera e rafiguratzione pròpia. Sunt caraterizados dae una cara lada (si presumit chi custa fossas sa cara printzipale) e de una sagoma ogivale siat in su profilu frontale chi in su chirru posteriore. Sa tècnica de traballadura est sa martellinatura, chi sos esecutores de custas òperas dimustrant de fàghere a mere cun maestria.
Sa denumenatzione "menhir antropomorfos" s'impreat imbetzes in riferimentu a unu segundu tipu de monolites. Si diferèntziant de sos menhir protoantropomorfi pro s'isfortzu manifestu de atribuire a sa sagoma frontale de s'iscultura una sbozzatura chi paret interpretabile comente a rapresentatzione a forte ischemàtica de sos coddos e de su capu de un'èssere umanu. In unos cantos esemplares tale rapresentatzione est rèndida prus eficatze de sa presèntzia de una, semper ischemàtica, rapresentatzione de sa cara umana.
Sas "istàtuas-menhir" (denumenadas fintzas "istàtuas-stele") annòditant a forte sa predominanza de sa cara frontale. Sa tzima est caraterizada dae sa cumparta de una cara priva de ogros e de buca, rapresentadu petzi cun chìgios e nasu unidos in su caraterìsticu ischema "a T". Sa setzione "petorale" resurtat in manera vària ocupada: podet presentare botzas cònicas o "a pastiglia", interpretadas comente a ischemàticos sinos (in custos casos s'istàtua benit classificada comente a "feminile"); opuru s'ischema de su gai naradu "bortadu a tridente" o "a candelabro" (un'imàgine chi torrat a cramare sos "bortados" presentes a s'internu de calicunu domus de janas e interpretada duncas comente a figura antropomorfa "bortulada" pertinente a unu "mundu de sos mortos" imaginadu comente a "bortuladu" respetu a su normale "mundu de sos bios"), a su de suta de sa cale compare unu pugnale a dòpia lama triangulare (in custos casos diamus èssere in presèntzia de figuras "maschiles").
Aggiornamento
Testi
Commenti