Architetura neoclàssica

Su protzessu de alliniamentu a sas modas dominantes in sos ambientes de sa cultura artìstica italiana s'intensificat in su sèculu XIX cun s'òpera de architetos nativos de s'ìsula ma aende·si formados a Torinu, a su currente de sas formas neoclàssicas chi andaiant difundende·si in Europa.

Mescamente lu fortzada permanèntzia de sa corte sabàuda in Casteddu, a pustis de sas impresas napoleònicas, aiat dèvidu determinare s'orientamentu de su gustu locale cara a sas noas tendèntzias chi emanant de sas capitales europeas, in lìnia cun las mudades bisòngios de sos tzetos dominantes, incarnadas dae s'òpera de sos architetos.

Giuseppe Cominotti frunit sos disinnos pro su Teatru Civico de Casteddu (1831-32) e sos progetos pro su cappellone de San Luigi Gonzaga in sa catedrale de Aristanis (1829-37), chi at a acollire s'arredu marmòreu realizadu dae s'iscultore Andrea Galassi. Antonio Cano sovrintende a sos traballos pro sa ristruturatzione de sa crèsia frantziscana de Santa Maria de Betlem a Sassari (1829-34) e pro su fàbricu de sa catedrale de Santa Maria de su Nie in Nùgoro (1835-40).

S'autènticu protagonista de su sèculu XIX in Sardigna est però s'architetu cagliaritano Gaetano Cima chi, in lìnia cun sas prus agiornadas teorias de su tempus e sustentadu dae unu rigorosu pragmatismu, at a contribuire non pagu a cunferire funtzionalidade e furriadu modernu a sa capitale e a unos àteros tzentros sardos. In campu religiosu, est in signalare intre sos motivos suos allogaderis su fundu tzentrale cupolata, canonicamente neoclàssica, de sas crèsias de Santa Maria assùmida a Guasila (1839-52) e de San Francesco a Aristanis (1841-47). In su de s'edilìtzia tzivile, su modellu de s'organismu tzèntricu benit dae issu riproposto in un'ambiente de rapresentàntzia de sa villa Santa Maria a Pula (1838), ma a istupare est su funzionalismo, belle un'antìtzipu de su ratzionalismu novecentesco, chi contraddistingue s'ispidale de San Giovanni di Dio a Casteddu (1844-48): cun s'istrutura sua a raggiera, s'edifìtziu cualìficat s'esperièntzia de su Cima in perfeta sintonia cun sas anàlogas e coeve esperièntzias in campu internatzionale.

Aggiornamento

25/9/2023 - 17:14