Làcana, Castello Aymerich

A su tzentru de su Sarcidanu, s'abitadu de Làcana s'agatat a 550 m s.l.m., in sas bighinàntzias de unu parcu de belle 22 ètaros, a s'internu de su cale s'agatant sos restos de su casteddu Aymerich. A E e a N s'abitadu est amparadu dae sas barrieras calcàreas de S'Atza 'e Carradore e de S'Atza 'e ziu Chiccu.
Sa traditzione inditat in sos restos a s'internu de su parcu Aymerich sos rùderes de su casteddu de Làcana chi apartenet a sa nòbile famìlia e oe atzufadu in una pittoresca vegetatzione. Iscavos archeològicos e stratigrafie muràrias ant cunsentidu de istabilire interventos de tempos diversos, chi nde rendent sa letura dificultosa meda.
S'indivìduat un'edifìtziu prus antigu, a fundu retangulare, rugradu dae unu coladòrgiu bortadu a carrada e pretzèdidu dae un'intrada cun bias a ses agudu. Subra de su chirru deretu de su coladòrgiu bortadu est murada un'epigrafe, no ancora de su totu detzifrada, chi nointames referit de sa presèntzia de una ghenna e cumprendet una data: 1053. Cun probabilidade s'epigrafe aparteniat a àteru edifìtziu e est istada reimpiegata, in cantu sas istruturas inditant modos costrutivos pròpios de su sèculu XIII.
Acanta a custa pesada de turre s'erge su palatzu beru e etotu, residèntzia de sa famìlia de sos Aymerich, marchesos de Làcana, de su sèculu XVII. Est costituidu dae un'ampra sala a fundu retangulare, in su perìmetru de sa cale s'aberit una sèrie de ventanas a arcu inflesso, de tipu gòticu-catalanu.

Istòria de sos istùdios
Subra de su casteddu Aymerich si signalat su contributu de Foiso Fois in su volùmene "Castelli de sa Sardigna medievale", de su 1992. Prus reghentes sos traballos de Giorgio Murru, de su 2001 e de su 2003, cun interessantes notatziones subra de s'istòria e sas tècnicas muràrias.

Bibliografia
F. Fois, Castelli de sa Sardigna medievale, a cura de B. Fois, Cinisello Balsamo, Amilcare Pitzos, 1992, pp. 167-170;
G. Murru, "Su casteddu medievale de Làcana", in S'eredade de su Sarcidanu e de sa Barbàgia de Seulu: patrimòniu de connoschimentos e de vida, a cura de M. Sanges, Casteddu, 2001, pp. 71-72;
G. Murru, "Su casteddu de Làcana: istùdios e chircas", in Roccas: aspetos de su sistema de fortificatzione in Sardigna: àutos de sos addòbios subra de sos casteddos in Sardigna (2002) de s'Arxiu de Tradicions, a cura de S. Chirra, Aristanis, 2003, pp. 145-167;
G. Serreli, Totu sos casteddos de sos bator rennos, "Darwin. Cartulàrios", n. 1 (trìulas-austu 2006), pp. 104-109.