Sos prus antigos edifìtzios

Bonolva, Necròpoli de Sant Andrea Priu, ipogeu XIII, foghile rituale. Foto de Franco Stefano Ruiu, de Sardigna DL

Cun su tèrmine "edifìtziu" si faghet in manera genèrica riferimentu a fàbricos in muratura realizadas pro acumprire vàrias funtziones: abitativa, templare, funerària. Limitende inoghe s'arresonu nostru a sos solos edifìtzios destinados a funtzione abitativa e templare, est ladinu chi no est possìbile classificare comente a "edifìtzios" ispàtzios o istruturas comente a sas grutas, sos amparos suta roca e sas cabannas de linna e frasche, chi in sas fases prus antigas de su perìodu prenuragico deviant èssere usuales.
Est in sas "domus de janas", sas tumbas fossadas in sa roca inquadrabili in cronologia in su Neolìticu reghente e, prus in s'ispetzìficu, relativas a sa cultura de "Otieri" o de "San Michele" chi nos lompent sas primas testimonias archeològicas indiretas de sa realizatzione sos edifìtzios in sentidu pròpiu.
Sas istruturas tombali prus cumplessas, comente a in sos casos atestados a Santu Andrea Priu (Bonolva) e Santu Pedru (S'Alighera), riproduint in manera fidele meda sa forma de sos edifìtzios insediativi, chi deviant presentare una base in muratura e un'elevadu realizadu in linna e frasche.
Sa possibilidade de rilevare rastros diretos de sa realizatzione de beros e edifìtzios "pròpios" s'intensificat in manera significativa in sos sitos archeològicos in cronologia inquadrabili in s'Edade de su ràmene (o Eneolìticu o Calcolitico).
In custa fase benint realizadas diferentes castas istruturales: cabannas in muratura in manera istruturale prus cumplessas, che a Ischit Corona de Villagreca, imponentes muraglioni megalìticos, comente a sos de Monte Ossoni acanta Casteddu Sardu e de Monte Baranta acanta S'Ulumedu, e s'ancora prus grandiosu altare de Monte de Accoddi (Sassari).

Aggiornamento

29/8/2025 - 14:51