Panes de Pasca cun s'ou

Tìpicu de sa Pasqua est s'angòlia, s'anguli, subra de cocoi de angulla, subra de cocoi cun s'ou, unu pane, in manera fine decoradu e modelladu segundu una variedade prusaprestu ampra de formas. Caraterìstica imprescindìbile sua est sa presèntzia de un'ou intreu, cotu paris a su pane, sìmbulu de sa vida presu a su risveglio beranile de sa natura e a sos significados religiosos de su tempus de Pasca.

Su nùmene angòlia cun sas suas variantes (anguli, anguddi etc.) atestadas in s'àrea tzentru-meridionale de s'Ìsula cun riferimentu a su matessi tipu de pane cun s'ou, est unu grecismo de època bizantina, imprestito chi lassat atuare sa richesa de ti pònnere aende·si istratificados in su cursu de s'istòria, meritevoli de rèndere dèchidu in manera piessigna sa cultura sarda.

Su pane cun s'ou podiat èssere dedicadu a sos pipios e in custu casu beniat innestato in sas formas prus tìpicas de pane gioghitu. Pro sas femminucce si preferiat ischit pipia (sa bambolina), ischit bussitedda (sa borsetta), cun s'ou tratentu pro su prus de duos strisce de pasta. Pro sos maschietti fiat fitianu subra de cabonischeddu (su galletto) e subra de puzoneddu (su pugioneddu). Custu ùrtimu fiat intagliato e influidu minuziosamente cun gurteddu e forbicine pro separare sas alas de su corpus e creare s'efetu realìsticu de sas pinnas; a bortas rapresentadu in s'atu de criare e sos ogros evidentziados dae chicchi de trigu. In Sant'Eru (OR) sa pudda priutsa fiat una gallinella de sas pinnas arrufadas, cun s'ou in sa matza fissadu cun striscioline de pasta; sa colomba de Benetutti fiat un'apranada ritagliata e decorada cun intzisiones, timbros e aplicatziones de frores e fògias; in Gaddura su corbu, culboni o culbuloni, teniat vàrias intzisiones decorativas subra de su coddu, intre cale sas initziales de su piticu destinatàriu.

De destinatzione no infantile era su pane a forma de ostensorio (s'ispera a Lodè, in prov. de Nùgoro) subra su cale si disponiat s'ou asseguradu dae sas costumadas striscioline de pasta. A s'ispissu sos oos cugugiaiant sa superfìtzie de una grussa apranada tunda, opuru fiant incastonate in una ghirlanda de pane. A s'ispissu su sustennu fiat arrichidu dae unu tripudio de motivos fitomorfi e colombelle, anàlogos a cuddos presentes in sos panes nutziales, cale sinnu aùgura·las de bundàntzia e prosperidade e a su contempo sinnu propitziatòriu de su rigoglio beranile de sa natura.

In càmbiu de sos oos in unas cantas localidades, comente a Silanos in su Màrghine, s'impreaiant sas mèndulas. Sa cumpositzione pigaiat su nùmene de ischit cogone cun mèndula, unu pane a forma de apranada o de corona arrichidu cun mèndulas sgusciate.

Sos panes de Pasca, in cantu panes tzerimoniales, deviant èssere, in prus de chi bonos de mandigare, bellos de bìdere. Pro custu, laddove possìbile, fiant realizados cun semola seberada e fiant cotos de manera chi mantennerent unu colore craru. A bias sa superfìtzie fiat lutzidada cun una spennellatura de albume, opuru cun sa tècnica narada iscaddadura e sim.: s'esponiat su pane a su papore àcueu pagu prima chi urtimaret su coghìngiu, opuru si colaiat unu batuffolo ùmidu subra de sa superfìtzie sua, e si torraiat a pònnere a su forru, boghende·lu pagu a pustis de imbellidu comente de una verniciatura trasparente.

(In cobertina: Pane cun s'ou, Tramatza. Archìviu fotogràficu ISRE)

Aggiornamento

7/4/2025 - 13:05