Ditzionàrios istòricos

Est bastante ampru su panorama de sos ditzionàrios, "istòricos" e modernos, a disponimentu pro chi chèrgiat aprofundire sa richesa lessicale de sa limba sarda. De unu chirru tenimus sa produtzione in carchi modu "istòrica", de s'àteru sas òperas essidas a su segundu Noighentos (e fintzas prus de reghente), ancora a su sedatzo de sos istudiosos pro nd'istabilire sa bonidade de su mètodu e s'attendibilità de sos càbidos.
Matteo Madao est cunsideradu intre sos primos, si non su primu, lessicografoi de sa limba sarda pro àere publicadu in su Setighentos duos volùmenes: unu cun paràulas sardas derivadas dae su gregu e s'àteru cun cuddas derivadas de su latinu.
In s'Otighentos si distinghet de seguru Vincenzo Porru cun su suo "Nou dizionariu sardu italianu", de su 1832-34. Sighit su fundamentale "Vocabulàriu sardu-italianu e italianu-sardu" (1851-52) de Giovanni Spano. Su canònicu de Piaghe, respetu a su Porru, tenet fortzis su mèritu de àere indagadu su sardu a 360 grados ocupende·si de totu sas variantes, non petzi de sa pròpia.
S'intrea òpera agiuat a cumprèndere sa dignidade istòrica e culturale de sa limba sarda, reconnoschimentu chi apariat giai dae tando pretzisu, in su su momentu chi, cun s'unidade de Itàlia, sa Sardigna si presentaiat a partetzipare a unu grandu momentu istòricu. De grandu importu est fintzas su DES, "Ditzionàriu Etimològicu Sardu", compiladu dae Max Leopold Wagner in longos annos de chirca subra de su campu de in Sardigna.
De su Noighentos finas a sas dies nostras, sunt istados publicados diversos repertòrios, ditzionàrios, vocabulàrios, tratados lessicogràficos chi ant contribuidu a su connoschimentu de sa limba sarda e de sas variantes suas.

Aggiornamento

11/7/2025 - 12:03