Ditzionàrios istòricos

Est bastante manna sa famìlia de is ditzionàrios, "istòricos" e modernos, a disponimentu de chie chèrgiat aprofundire sa richesa lessicale de sa limba sarda. A una banda b'est sa produtzione in carchi manera "istòrica", a s'àtera is òperas essidas in su segundu Noighentos (e finas prus de reghente), galu in su chilivru de is istudiòsos pro nde averiguare sa calidade de su mètodu e s'atendibilidade de is contenutos.
Est bastante manna sa famìlia de is ditzionàrios, "istòricos" e modernos, a disponimentu de chie chèrgiat aprofundire sa richesa lessicale de sa limba sarda.

A una banda amus sa produtzione in carchi manera "istòrica", a s'àtera is òperas essidas in su segundu Noighentos (e finas prus de reghente), galu in su chilivru de is istudiòsos pro nde averiguare sa calidade de su mètodu e s'atendibilidade de is contenutos. Mateu Madau est apretziadu intre is primos, si non su primu in totu, lessicògrafos de sa limba sarda pro àere publicadu in su Setighentos duos volùmenes: unu cun paràulas sardas chi benint dae su gregu e s'àteru cun cuddas chi benint dae su latinu. In s'Otighentos si distinghet a manera crara Vissentu Porru cun su "Nou dizionariu sardu italianu", de su 1832-34. Tenimus posca s'òpera, fata a primore, "Vocabolario sardo-italiano e italiano-sardo" (1851-52) de Giuanne Ispanu. Su canònigu de Piaghe, tenet forsis, in prus de Porru, su meressimentu de àere isperiadu su sardu a 360 grados incure·nde·si de totu is variantes, non petzi de sa sua.

Sa cumpletesa de s'òpera agiudat a cumprèndere sa dignidade istòrica e culturale de sa limba sarda, reconnoschimentu chi pariat pretzisu giai dae tando, cando, cun s'unidade de Itàlia, sa Sardigna si presentaiat a leare parte a unu momentu istòricu desempladu. De importu mannu est finas su DES, contivigiadu dae Max Leopold Wagner in annos e annòrios de chirca in is biddas de Sardigna. Dae su Noighentos finas a tempos nostros, sunt istados publicados paritzos repertòrios, ditzionàrios, vocabulàrios, tratados lessicogràficos chi ant totus contribuidu a fàghere a connòschere sa limba sarda e is variantes suas.

Aggiornamento

11/5/2023 - 16:44