Chi in Sardigna s'orecchino fossas in sa passada prenda de difusione larga meda est in manera ampra documentadu in prus de chi de sa collidas de ex votu fintzas de sos documentos de archìviu partinde dae su Seschentos. Sa casta est meda ampra e sa prenda est presente in numerosas fogge e variantes. difùndidu Meda est su modellu a chircu in filu dae prata o dae oro, s'ispissu cun figura zoomorfa iscrita a s'internu.
Chi in Sardigna s'orecchino fossas in sa passada prenda de difusione larga meda est in manera ampra documentadu in prus de chi de sa collidas de ex votu fintzas de sos documentos de archìviu partinde dae su Seschentos. Sa casta est meda ampra e sa prenda est presente in numerosas fogge e variantes. difùndidu Meda est su modellu a chircu in filu dae prata o dae oro, s'ispissu cun figura zoomorfa iscrita a s'internu e frunidu de unu suportu pro su collegamentu de unu pendente de coraddu o pasta vitrea. Notèvole fintzas sa difusione de su tipu a butone ovale o tzirculare, in oro e cun cammeu de coraddu ruju, afortigadu s'ispissu de pendente a gùtiu lisu o sfaccettata in coraddu ruju, o de manufica; a custas formas allongadas, in manera unida a su colore ruju de su coraddu, s'est s'ispissu atribuida valèntzia màgicu-apotropaica.
Limitada a su meridione de s'ìsula est s'àrea de difusione de s'orecchino a frocu, cun pendente fintzas issu a frocu realizadu subra de suportu dae oro cun perlas scaramazze e, a bias, cun ismaltos aplicados. S'orecchino de su tipu "a navieddu", costituidu dae duos lamine bombate saldadas intre issas est presente intre sos àteros in unos cantos tzentros meridionales de s'ìsula.
Diferente est sa terminologia cun cale benint inditados sos orecchini: acanta a su tèrmine "arracadas", de crara derivatzione catalana, cumparent "nàrvas", "nàvras", "nàvres" e unas àteras variantes.
In gènere sos orecchini benint inditados comente a "lorigas" si costituidos dae unu chircu (dae oro o dae prata), e "arracadas" cando est presente unu pendente. Custu tipu de orecchino podet tènnere diferentes formas e motivos ornamentales; gasi a Cuartu Sant'Aleni "is arrecadas", a su sòlitu in filigrana dae oro, presentant su corpus tzentrale a pala (arrecadas a palia), cun rapresentatzione de galletto interna a su chircu (arrecadas a caboniscu), a forma de lanterna (arrecadas a lantioni) opuru fintzas a forma de mora (arrecadas a muros).
In Durgali sos orecchini (loricas) beniant giutos dae totu sas fèminas in manera indipendente dae s'edade. Giai a un'annu de vida a sas pitzinnas, comente a in sa majore ala de sos tzentros sardos, beniant perforati sos lobos de sas origras impreende s'ardiglione de un'orecchino a chircu in prata. Sos orecchini bestidos in sas ocasiones festivas, diversos pro forma, ma semper realizados in oro, sunt costituidos de duas alas, una superiora (prattu 'e pittu) e un'inferiora (prattu 'e undu) collegadas dae tres curtzas cadenitas verticales parallelas. Su tipu prus difusu, nòdidu comente a "loricas de rodedda" (orecchini a rotelle), est costituidu dae duos elementos lados ovales in filigrana de sos cales su superiore, frunidu de ardiglione pro sa tasidura, tenet minores dimensiones; ambos elementos sunt decorados a s'issoro internu cun unu lìgiu istilizadu in lamina aplicada (sos lidzos). Unu tipu de orecchino durgalesu chi mantenet s'architetura in antis descrita est sa chi ghenna a s'internu de sos duos elementos unu budrone de ua istilizadu in lamina cun superfìtzie coberta de pitias perlas a rapresentare prus in manera fidele unu budrone de ua (loricas chin subra de prudone 'e s'achina). Àteru tipu de orecchino difùndidu a Durgali est cuddu gai naradu "a lantione" a su cale elementu superiore, a isfera cun ardiglione, est suspesu unu corpus in lamina lisa a astuccio s'ispissu realizadu in filigrana. "Sas loricas a caliche" (orecchini a càlighe) tenent istrutura anàloga a cuddos descritos ma pigant su nùmene de sa forma de su pendente impreziosito cun scaramazze aplicadas. De impreu fitianu sunt sos orecchini costituidos dae unu corpus superiore a chircu corredato de pendente cun cammeu de coraddu (cara 'e coraddu) o cun opercolo de gasteropode marinu, ogru de Santa Lughia (faa marina).
In su Logudoro sos orecchini prus aia difùndidu sunt de su tipu a chircu cun corpus printzipale cun cammeu de coraddu ruju (ischit cara) e pendente de coraddu a gùtiu o manufica (ischit cunnu); fiant de norma donu de fidanzamento ma s'ispissu sas pitzocas los possediant sin de piticas.
Aggiornamento
Testi
Autore : Serra, Paolo Benito
Autore : Serra, Paolo Benito
Risultati 2 di 1129796
Visualizza TuttiVideo
Commenti