Sa "terapia de s'assustu"

Sos sanadores chi a su presente pràticant ancora custu ritu terapèuticu, segundu cantu istupadu dae sa chirca, sunt 47, de cale 45 fèminas e 2 mascros. Belle totus custos sanadores sunt cuntzentrados in sas provìntzias de Casteddu e Nùgoro (de pare a pare 25 e 17). Sas persones chi faghent ricùrridu a custa terapia in s'arcu de un'annu sunt belle 3650.

Su nùmeru de sos sanadores chi at imparadu custa pràtica terapèutica in famìlia est agiumai uguale a su de cussos chi l'ant imparada dae angenos o de persones de su vicinato. In s'àmbitu de s'aprendimentu resurtat fitianu s'esperièntzia de chie de malàidu-sanadu devenit ateretantu sanadore.

Totu sos ritos terapèuticos tenent comente a base comuna sa recitatzione de "brebus" e pregadorias, mentras si diferèntziant pro sos elementos impreados e pro s'istrutura de su ritu. In unos cantos sanadores s'elementu tzentrale de su ritu est s'abba, in manera possìbile beneita, chi su sanadore cunsignat a su malàidu ca si nen cosparga signende·si cun sa rughe; calicunu àteru, imbetzes, impreat la ghetare de repente subra de su cun su de su malàidu de manera chi custu s'assustet.

Unu grupu numerosu de sanadores pràticat ancora su ritu terapèuticu cun sas fumigazioni. Sos elementos impreados pro sa produtzione de su fumu sunt sos sighentes: intzensu, palma e diversos frores beneitos, sa chera de su santu sepulcru de su giòvia santu, opuru de sa Candelora o fintzas de una cale si chi siat candela beneita, laru e romasinu. Calicunu impreat brusiare, paris a custos elementos, unu cantu de tessutu de un'indumento bestidu dae su malàidu, opuru una sua ciocca de pilos. B'at chie ghetat subra de su recipiente chi cuntenet sas bràsias fintzas de su cafè mòlidu, pro crèschere sa produtzione de su fumu.

In su ritu màgicu-terapèuticu de sas fumigazioni su fumu esèrtzitat unu ruolu de fundamentale importu, ca ghenna bia cun sese s'umbra chi si fiat aposentada in su corpus de su malàidu de sighida a s'assustu. E sigomente custa umbra tirat a s'aposentare in su corpus de su primu èssere bividore chi adobio, aco' chi sos sanadores escludent in manera categòrica chi a su ritu potzant assistire unas àteras persones. Calicunu, imbetzes, pràtica su ritu in presèntzia de unu cane, chi diat dèvere pigare susu de sese s'umbra, evitende gasi de iscalabrare calicuna àtera persone.
In su ritu de unu àteru grupu de sanadores s'elementu tzentrale est costituidu dae sa terra, in manera possìbile pigada dae su logu in cale s'est averguadu su fatu chi at determinadu s'assustu.

Calicunu de custos sanadores subra de cudda terra pràtica posca su ritu de sa "imbruscinadura" faghende tèndere su malàidu susu de issa e cumbidende·lu a fàghere de sos movimentos a rughe. Calicunu àteru, mentras resat sas pregadorias, girat a fùrriu a su malàidu lassende·li rùere subra de sa conca movet de cudda terra. Calicunu àteru ancora ghetat sa terra in una tassa agiunghende·bos de s'abba, de cale su malàidu devet bufare tres tzicos.

B'at ancora calicunu sanadore chi pràticat su ritu de sa "imbruscinadura" in su campusantu, faghende tèndere su malàidu subra de tres tumbas de persones mortas de morte violenta e unu necroforo chi ammàniat sa meighina pro s'assustu impreende sos ossos de sos defuntos.
In fines, particulare meda est su ritu terapèuticu praticadu dae una sanadora de Biddanoa Tulu.

Custa si giughet in una rugradura e inoghe collit, unu pro ogni ramu de su crocicchio, bator pedras mannas cada cantu sa càbida de una manu. Pro s'esecutzione de su ritu, custas pedras andant arroventate, posca ghetadas in unu recipiente continente de s'abba in modu de prodùere papore, de cale devet èssere investidu su malàidu. Est ladinu chi in custu ritu su papore tenet sa matessi funtzione de su fumu in su ritu de sas fumigazioni chi apamus bidu in antis.

Aggiornamento

6/9/2023 - 03:13