Su bidditzolu est situadu in sa regione de su Mandrolisai. Càstiat de una punta cara a sa badde de su lagu Coghinadorza, su Monte Màrghine, su Monte Ballu e sos montigros giughent cara a sa badde de su Tirso.
Su bidditzolu contat fintzas a como una chimbantina de cabannas. Sos vanos tenent pranta tzirculare e sunt costruidos pro sa majore ala cun filari de blocos de granitu locale agigu sbozzati (artària resìdua m 1/1,50). S'ispissu inserrant massos de roca affiorante pro dare majore istabilidade a sas istruturas.
Sa cobertura fiat costituida dae palos e frasche, comente a in sas atuales "pinnettas" de sos pastores. Arghidda e ortigu beniant impreados comente a materiales isolados pro sas coberturas e l'internas.
Sas prus reghentes campagnas de iscavu ant interessadu 11 vanos situados in s'ala prus arta de sa punta, sigomente custu setore de su bidditzolu - datat s'asperità de su terrinu - non fiat istadu triuladu dae sos traballos agrìculos e duncas oferiat sa possibilidade de indagare situatziones stratigrafiche ancora intatas.
S'iscavu de una de custas cabannas, su gai naradu "vanu F" - fraigadu a ridosso de unu mannu affioramento de roca naturale in su puntu prus artu de su montigru - at torradu numerosos e significativos elementos culturales.
S'intrada, furriadu a S, presentat unu cùrtziu passadissu strombato cara a l'interno; duos lastrones ortostatici delimitant su piticu passadissu de atzessu.
Su diàmetru esternu medida m 7,20. Sa grussesa de sas murature est de m 0,90, mentras s'artària resìdua est de m 0,80.
Subra de su muru N s'osservant ancora rastros de s'intonaco de arghidda chi coberiat zeppe de ortigu impreadas pro tamponare piticas fessure de sa muratura.
In curtzesa de s'intrada est istada atzapada una manna lastra de granitu fissada a traessu de numerosas zeppe, chi beniat impreada, cun probabilidade, comente a pranu de apògiu. In su chirru N-O, lastrones infissi a gurteddu delimitaiant unu piticu ripostiglio a s'internu de su cale sunt istadas atzapadas numerosas fusaiole fittili de forma diferente, rocchetti, pesos de telàrgiu troncopiramidali cun istampu passante, una pintadera fittile, e àteru.
Su foghile, individuadu a su tzentru de su vanu, de forma cuadrangulare, fiat realizadu cun terra adobbada sistemada subra de unu vespaio de pedras de reduidas dimensiones chi livellaiant s'irregularidade de su pranu pedrosu. In s'oru de su foghile sunt istupadas ollas a tzugru distintu biansate, forreddos fittili intregos, frammentos de ciotole carenate, pesos de telàrgiu.
Sos ogetos atzapados in custu vanu, una chentina, fiant atzufados in unu pìgiu de terra isorta carboniosa rica meda de arghidda chi acudiat dae s'intonaco de sos muros e de s'adobbadu pone·las su pamentu.
S'omogeneidade de su depòsitu archeològicu de su vanu F atestat una sola fase de impreu de s'ambiente, atribuìbile a s'IX sec. a.C. Est dàbile chi sa cabanna siat istada abbandonada de repente a càusa de unu violentu fogu chi at causadu sa derrota de sas coberturas de linna. In sas unas àteras cabannas de su bidditzolu sunt istados documentados, imbetzes, diversos momentos culturales chi andant in sas fases initziales de sa mèdia edade de su Brunzu finas a sa prima edade de su Ferro.
Una cabanna de S'Urbale est in manera fidele torrada a costrùere, fintzas in sos arredos, acanta su tzìvicu museu archeològicu de Teti.
Istòria de sos iscavos
S'àrea fiat istadu fossada sa prima borta in su 1931 de Antonio Taramelli; sos iscavos sunt torrados a leare, in su 1981, a cura de Maria Ausilia Fadda.
Bibliografia
A. Taramelli, "Sa borgata nuràgica de S'Urbale", in Noas de sos Iscavos, 1931, pp. 45-77;
M.A. Fadda, "S'Urbale - Teti", in Rivista de Iscièntzias Preistòricas, XXXVII, 1982, pp. 334-335;
M.A. Fadda, "Bidditzolu de S'Urbale - Teti", in Chida de sos benes culturales: 10 annos de faina in su territòriu de sa Provìntzia de Nùgoro, Nùgoro, Ministeru pro sos benes culturales e ambientales, Soprintendenza archeològica pro sas provìntzias de Sassari e Nùgoro, Ufìtziu operativu de Nùgoro, 1985, p. 80;
MA. Fadda, "Su bidditzolu de S'Urbale (Teti-Nu). Sos materiales de su vanu F", in Atos de su de III Cunvegnos de Studios "Unu millènniu de relatziones intre sa Sardigna e sos paisos de su Mediterràneu" (Ceraxus-Casteddu, 27-30 santandria 1986), Casteddu, Amministratzione provintziale-Assessoradu a sa Cultura, pp. 53-58.
Comente arribbare
A s'essida de Teti imboccare su caminu pro Austis-Sòrgunu. A pustis de pagas chentinas de metros svoltare subra de sa dereta in unu caminu biancu e la cursare finas a cròmpere su situ archeològicu, signaladu dae unu cartellu.
Categoria Struttura: àrea o parcu archeològicu
Tipologia Contenuti:
Cumplessu archeològicu
Archeologia
Fruibilità: Abertu
Provincia: Nùgoro
Comune: Teti
Macro Area Territoriale: Tzentru Sardigna
CAP: 08030
Indirizzo: SP 4
Telefono: +39 328 8789521 +39 0784 68120
Email: tacs.snc@gmail.com
Sito Web: tacsvt.it/prenota#!/e/d99e5a6f23cbdc248f119a43fdd646c5
Facebook: www.facebook.com/museoteti
ghennàrgiu - nadale
Martedì
09:00 - 13:00
Martedì
15:00 - 19:00
Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica
10:00 - 13:00
Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica
15:00 - 19:00
Informazioni sui biglietti e sull\'accesso: Pro prenotare sas bìsitas a su santuàriu de Abini est netzessàriu fàghere riferimentu a su Museu Archeològicu Comprensoriale de Teti o prenotare inoghe. Sos pipios finu 5 annos intrant badas.
Modalità di accesso: a pagamentu
Biglietti :
Aggiornamento
Servizi
Sala per la didattica
Visite guidate
Dove si trova
Immagini
Video
Commenti