S'istòricu Palatzu de su Duca de s'Asinara s'agatat in su tzentru istòricu de Sassari e de su 1878 est sede de s'amministratzione comunale.
A sa fine de su Setighentos su palatzu de Don Antonio Manca marchesu de Mores, Sennore de Usini, numenadu Duca de s'Asinara in su 1775, signat una bortada in s'edilìtzia tzitadina devenende unu de sos sìmbulos de s'architetura tzivile de su sèculu XVIII. Su Duca de s'Asinara, fortzis ca su betzu edifìtziu de pratza Tola male si prestaiat a sa defensa personale ca adossadu a unas àteras domos, aiat cuntzepidu su progetu de ocupare un'intreu aoradu a palas de sa crèsia majore, in un'àrea urbana tzertamente prus appartata e trancuilla ue giai, non pro àteru, possediat unu palatzu. A custu accorpò chimbe domos de propiedade de privados "formende·nde cun modernu disinnu, unu palatzu ducale totu fraigadu torra de pranta, proportzionadu a su caràtere e tìtulu de sos sutzessores chi l'ant a dèvere istare" . Gasi si leghet in su testamentu de su Duca detadu a su notàriu in su 30 nadale 1804.
Sos traballos de fàbricu aiant comintzadu in su 1775 subra de dàbile progetu de s'ingenieri piemontesu Valino e fiant istados urtimados a pustis de trinta annos in su 1805. Su Duca no aiat pòdidu istare su palatzu in cantu aiat mortu in su matessi annu. Su primu a l'istare e longu tempus fiat istadu su nebode, Don Vincenzo Manca. De su 1860 a su 1878 su palatzu fiat devènnidu sede de sa Prefetura e de s'Amministratzione Provintziale, puru de su 1878 de su Munitzìpiu de Sassari chi in fines l'aiat acuistadu in su 1900.
Su Palatzu si presentaiat a sos ogros de sos tataresos "grandiosu e imponente" pro sa cumpositzione architetònica sua de derivatzione piemontesa e pro sa variedade de sa pedra calcàrea impreada. S'àrtziat subra de tres pranos siat in su chirru de sa fatzada siat in sas duas testadas. Custas si giunghent cara a sa bia Turritana, subra de su fronte de sa cale s'àrtziat unu corpus prus bassu, assentende gasi un'impiantu in manera irregulare cuadrangulare. Sa fatzada si presentat scompartita de lesene e partzida dae fascas marcapiano subra de sas cales current sas ventanas de diferentes castas: sas de su seminterradu sunt ligadas cun simpres fascas a sas de su pranu sopraelevato; sas ventanas de su pranu nòbile si caraterizant pro sos tìmpanos ricurvi e pro cuddos triangulares chi las iscumpassant. Concruint sa secuèntzia sas restos aberturas de s'ùrtimu pranu chi sunt incorniciate de un'originale motivu de gustu rococò, torradu a leare posca in unas àteras fàbricas tzitadinas.
Sa ventana tzentrale de s'ùrtimu pranu, totora murada, deviat incorniciare s'istemma e s'iscritzione cun sos tìtulos de su Duca, oe in sa ventana gòtica in sa corte interna de su palatzu. Su curridore tzentrale est imbetzes un'òpera realizada in su 1908. Subra de su coronamentu curret su cornicione dotadu de doccioni chi convogliano sas abbas piovane de su terratzu subrastante, concruidu dae una balaustra. Modulados segundu s'ischema esternu de fatzada si presentant siat sos prospetos de sos unos àteros chi abarrant tres chirros esternos siat sos de sa corte.
In cara a su palatzu est localizada sa carrotzeria chi si caraterizat pro s'ampru portale subra de su cale est espostu s'istemma de sa famìlia Manca cun su distico: "HOC QUOD MANCA CADENS MANCUM MORIENDO RELIQUIT, MANCA VIRENS DESTRUM REDDIT ALTER OPUS".
In manera istruturale su palatzu no at subidu sustantziales variatziones in su cursu de sos duos sèculos, mentras sas sutzessivas utilizatziones ant giutu a unu cambiamentu de s'articulatzione interna de sos ispàtzios. Cando su Comunu aiat acuistadu su palatzu, esistiat ancora sa capella tunda, cun su relativu altare, ue si tzelebraiat sa missa. Su Duca e sa famìlia l'ascurtaiant de sa tribuna, chi comunicaiat cun sos apartamentos de su pranu superiore. In su palatzu bi fiat unu giardinu cun àrbores de arantzos e de limones; a su tzentru unu putzu de forma tzirculare, adorno de una statuetta de Bacco pipiu e de bator bustos de màrmaru rapresentantes su sole, sa luna, s'isteddu e sa cometa. Su Munitzìpiu aiat derrùidu su putzu e aiat reduidu a corte su giardinu. Sos bustos allegòricos marmòreos e s'istàtua de su Bacco sunt a su presente espostos in sos ambientes espositivos de sos aposentos de su Duca, paris cun sos materiales archeològicos atzapados in sos iscavos de sas cantinas de su Palatzu.
(testu agiornadu a cura de: Thàmus Rete Culturale Comuna de Sassari)

Istòria de sos istùdios
Una rassegna de sos istùdios s'agatat in sa bibliografia relativa a s'ischeda in su volùmene de s'"Istòria de s'arte in Sardigna" subra de s'architetura oto-novecentesca (2001).

Bibliografia
S. Naitza, Architetura de su tardu '600 a su classitzismu purista. Nùgoro, Ilisso, 1992, ischeda 45;
AA.VV., Sassari: sas orìgines. E. Gallizzi, Sassari 1989;
Altea G., Sassari intre liberty e déco, E. Pitzos, Cinisello Balsamo 1987;
Cesaraccio A. Mòvida V., Sassari e su suo furriadu, E. Delfino, Sassari 1983;
Costa E., Archìviu pitòricu de sa tzitade de Sassari: diplomàticu, aràldicu, epigrafico, monumentale, artìsticu, istòricu, E. Chiarella, Sassari 1991;
Costa E., Sassari, E. Gallizzi, Sassari 1992;
Ledda F., Sassari. Sete itinerari pro iscobèrrere una tzitade. Stampacolor, Muros- Santandria 2002;
Matone A., (a cura de), Sos istatutos tataresos: economia, sotziedade, istitutziones, a Sassari in su medioevu e in s'edade moderna. Àutos de su cunvegnu de istùdios, Sassari 12-14 Maggio 1983, E Edes, Casteddu 1986;
Mòvida V., Architeturas tataresas, E. Delfino, Sassari 1998;
Orlandi G.F., Sassari: sos muros e su casteddu, E. Delfino, Sassari 1998;
Paris W., Sassari, las aiat pedidu: itinerari artìsticos, religiosos e istòricos, E. Gallizzi, Sassari 1997;
Porcu Gaias M., Sassari, istòria architetònica e urbanìstica de sas orìgines a su ‘600, E. Ilisso, Nùgoro 1996;
Comunu de Sassari, Sas ghias de Sassari;
AA.VV. Palatzu ducale. Guida a s'istòria e a sas caraterìsticas architetònicas e artìsticas, 2003;
AA.VV. Palatzu Ducale, 2004.