Sa crèsia de su Santu Sepulcru pesat in sa parte arta de su bighinadu de sa Marina. Sas fontes documentàrias subra de sas orìgines suas sunt iscassas, ma sas preesistenze archeològicas istadas a lughe a su de suta de sa sacrestia descrient un'àrea sacra de orìgine antiga meda, testimoniada in particulare de una bartza batesimale de forma tzirculare, datàbile a edade tardoantica. Sa prima atestatzione tzerta de s'esistèntzia de sa crèsia torrat a artziare a su 1519. In su 1564 fiat istada afidada dae s'artzipìscamu Antonio Parragues de Castillejo a s'in pessu chi istituida arciconfraternita de su Santìssimu Crutzifissu de s'Oratzione e de sa Morte, una pia cungrega chi tenet retu sa crèsia finas a sa metade de su sèculu XX e su cale fine printzipale cunsistiat in su de dare interru a sas pessones indigenti. Atacadu a s'edifìtziu sacru fiat unu campusantu, chi fiat restadu in impreu finas a sas primas dècadas de s'Otighentos. A pustis de su 1564 sa crèsia fiat istada de su totu torrada a costrùere, assumende sas dimensiones e sas formas ancora oe de apretziare: a sa prima fase, de gustu ancora tardu-gòticu, torrat a artziare su presbitèriu cuadradu, cobertu dae una grandu bia istellare a chimbe craes, realizadu partinde dae su 1587. A s'ùrtimu bator unu de su ‘500 e a su primu ‘600 est in ricondurre fintzas s'impiantu de sas numerosas capellas laterales chi fiancheggiano s'ùnica navada, oe impreziosite de ricos arredos de linna e marmòreos chi torrant a artziare a su sèculu XVIII. Sa realizatzione de sa fatzada noa subra de sa pratza in su 1899 aiat torradu a definire s'intreu costàgiu sud de s'edifìtziu e aiat postu in segundu pranu s'originàriu prospetu printzipale de sa crèsia, oe visìbile subra de su gùturu laterale, caraterizadu dae unu mannu oculo tzirculare e de su portale classicistico de gustu de su Seschentos.
Subra de su ladu nord, a impinna a su muru pedrosu, s'aberit sa grandu capella baroca dedicada a sa Vèrgine de sa Piedade. Issa si caraterizat pro su fundu tzentrale e pro s'imponente cùpula otagonale e fiat andadu a sostituire, intre su 1681 e su 1686, unu pretzedente sacello cupolato testimoniadu dae sas fontes de archìviu. Sa ricostrutzione de sa capella fiat istada realizada subra de progetu de su capomastro lìgure Domenico Spotorno e fiat istada giuta a tèrmine cun s'amparu finantziàriu de su vicerè de Sardigna Antonio Lopez de Ayala y Velasco, conte de Fuensalida. Sos grandu retratos de sa famìlia vicereale, de su pintore Giuseppe Deris, unu tempus apicados in sa capella, sunt oe visìbiles in su serente Museu de su Tesoro de Santa Eulalia. Su muru de fundu acasàgiat un'imponente retablo in linna intagliato, aoradu e policromato, realizadu in sos annos 1684-1686 de su fuster majorchinu Joan Gabanellas in collaboratzione cun s'intagliatore napuletanu Paolo Ispinale e su doratore Bernardo Infante. In sa nitza tzentrale est allogiadu su bultu de su Batorghentos de sa Vèrgine de sa Piedade. In manera cuntestuale a sa fàbrica, a su de suta de sa grandu àula otagonale fiat istada fossada un'ispatziosa losa de su sepulcru, oe visitabile, articulada in duos ambientes intercomunicanti bortados a carrada e caraterizados dae una decoradura de sos muros chi ìmitat unu drappeggio fùnebre de colore nieddu.

Bibliografia
G. Spano, Guida de sa tzitade e dintorni de Casteddu, Casteddu, A. Timon, 1861, pp. 217-223.
A. G. Maxia – M. Serreli, Sa faina de s'Arciconfraternita de sa Morte, a traessu de sos documentos suos, in sa crèsia de su Santu Sepulcru in Casteddu in sos sèculos XVII e XVIII, in T. Kirova (e.), Arte e Cultura de su ‘600 e de su ‘700 in Sardigna. Àutos de su Cunvegnu Natzionale (Casteddu-Tàtari, 2-5 maju 1983), Nàpule, Editziones Sientìficas Italianas, 1984, pp. 245-256.
M. Serreli, Sa “Virgen de sa Piedad” de sa crèsia de su Santu Sepulcru in Casteddu, in AA. VV., Casteddu: donu a una tzitade, Aristanis, S'Alvure, 1990, pp. 71-80.
S. Naitza, Architetura de su tardu ‘600 a su classitzismu purista, Nùgoro, Ilisso, 1992 (coll.: Istòria de s'Arte in Sardigna), pp. 35-36.
M. Dadea – S. Mereu – M. A. Serra, Crèsias e arte sacra in Sardigna. Artzidiòtzesi de Casteddu, tomu I, Sestu, Zonza, 2000, pp. 231-245.
A. Saiu Deidda, Sa crèsia de su Santu Sepulcru in Casteddu intre XVI e sèculu XIX, in G. C. Marras (e.), Limbas, sinnos, identidades in sa Sardigna moderna, Roma, Carocci, 2000, pp. 35-68.
F. Virdis, Artistas e artisanos in Sardigna in edade ispagnola, Bidda Sorris, Amministratzione Comunale de Bidda Sorris, 2006, pp. 123-125, 282, 423-425.
M. Schirru, I sistemas bortados in sas architeturas religiosas de sa Sardigna intre su Chimbe e su Seschentos: tècnicas costrutivas e variantes estèticas, in Lexicon”, 18 (2014), pp. 81-87.
I. Nche fàghere, Le crèsias de sa Pura meda e de su Santu Sepulcru in Casteddu. Datatzione noa subra de inèditos de archìviu, in R. Martorelli (e.), Itinerando: sena làcanas de sa preistòria a oe. Studios in amentu de Roberto Coroneo, vol. 3, Perugia, Morlacchi, 2015, pp. 1227-1253.
F. Virdis, Documentos subra de s'architetura religiosa in Sardigna: Casteddu, vol. I: (1569-1721), Lanusei, S'Ogiastra, 2017, pp. 271-284.
F. Virdis – S. Cuccu, Documentos subra de s'architetura religiosa in Sardigna: Casteddu, vol. II: (1556-1733), Lanusei, S'Ogiastra, 2018, pp. 460-466.
A. Pasolini – M. Porcu Gaias, Altares barocos. S'intaglio de linna in Sardigna de su Rinaschimentu a su Barocu, Perugia, Morlacchi, 2019, pp. 114, 143-144.
N. Cabudanni, Architetura e arte in sa Sardigna meridionale in edade moderna: aportos noos documentàrios. Tesi de làurea, Universidade de sos Istùdios de Casteddu, a.a. 2019-2020, passim.