Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Teti, Santuàriu nuràgicu de Abini

Teti, Santuàriu nuràgicu de Abini

Teti, Santuàriu nuràgicu de Abini

Su bidditzolu est localizadu in un'àrea rica de chessas e olivastri, longu su cursu de su riu Taloro, in sa regione de su Mandrolisai, a su tzentru de s'ìsula.
Su bidditzolu-santuàriu de Abini est unu de sos prus famados e importantes de sa Sardigna nuràgica.
Est costituidu dae numerosas cabannas e de unu putzu sacru amparadu dae una chirra. Sas cabannas sunt prevalentemente in fundu tzirculare. Sa cobertura de sos vanos fiat costituida dae palos e frasche; est possìbile, nointames, chi in sos ambientes de minores dimensionet sa bòveda esseret otentu cun lastrine litiche aggettanti.
Unas cantas cabannas presentant de sos elementos distintivos, comente a su bancone sedile longu su perìmetru muràriu internu e su bacile in positzione tzentrale; àteras ant torradu iscòrias de ràmene dimustrende de èssere logos de fusione de su metallu.
In su putzu, privu de su vestìbulu e de s'iscala de atzessu, sa buca tzirculare s'aberit - gasi comente càpitat in sos comunos putzos situados a s'internu e in sas bighinàntzias de sos nuraghe - a livellu de su pranu de calpestio. Su putzu est collegadu cun una corte de fundu ellìticu, partzidu in duos setores de unu tramezzo retilìneu istrambu cun larga abertura mediana. S'atzessu a su putzu acontessiat de su setore de minores dimensionas chi no ammustrat caraterìsticas architetònicas particulares, mentras cuddu majore est dotadu de unu bancone-sedile.
Su setore minore comùnicat ateretantu cun una grandu chirra chi tenet forma de sos bator tres de ellisse, provididu fintzas issu de bancone-sedile.
S'ammenta de su fàbricu cun sos duas cortes suas s'estendet pro una superfìtzie de m 41 x 23 belle. S'ausèntzia in su putzu de vanos traditzionales de s'architetura templare nuràgica, comente a s'atrio e l'iscalat, e sa presèntzia imbetzes de unos àteros ambientes frunidos de bancone-sedile, faghent retènnere chi a Abini sa funtzione sacra (o a su mancu pùblica) non tocaret tantu a su putzu cantu a sos ambientes in cales issu fiat inclùdidu.
In curtzesa de sa grandu chirra s'osservant, cuados in sa terra de resurtat o insertados in sos modernos muros a sicu, numerosos contzas squadrati in vulcanite traballada a martellina. Unos cantos de issos ammustrant de sas intzisiones e de sos dentelli de incastru, sìmiles a cuddos atzapados in unos àteros putzos sardos cun istrutura isodoma.
Sa grandu cantidade de ogetos in brunzu torrados dae sos iscavos atestant sas abilidades metallùrgicas achiridas dae sas populatziones locales e su ruolu in manera piessigna importante de su bidditzolu-santuàriu, chi torraiat a cramare sas populatziones de un'ampru territòriu.
Su materiale bronzeo cumprendiat ogetos de impreu e de cultu: ispadas votivas, pugnales, braccialetti, aneddos, e, mescamente, sas famadas statuine. Custas re-traent chi oferint, oranti, arcieri saettanti e gherrianos cun stocco e iscudu, collidos in pregadoria e dotados de elmos iscumpassados dae longas corna e de un'apenditze appiattita ricurva in antis. Sas figuras prus famadas abarrant comente si siat cuddas de sos èsseres demonìacos, ue lu si multiplicare de sos ogros, de sos bratzos e de sos iscudos espressant unu cuntzetu mìticu-religiosu chi rimandat a figurine iperantropiche orientales.

Istòria de sos iscavos
Su giassu fiat istadu fossadu sa prima borta in su 1865. Sos acatamentos de su Otighentos fiant creschidos in manera notèvole sas colletziones de su museu archeològicu de Casteddu. Sutzessivos iscavos fiant istados giutos dae Antonio Taramelli (1931) e de Maria Ausilia Fadda ( partinde dae su 1981).

Bibliografia
E. Pais, "Il ripostiglio di bronzi di Abini presso Teti", in Bullettino archeologico sardo, I, 5-6, 1884, pp. 67-96;
A. Taramelli, "Teti. Esplorazione del Santuario nuragico di Abini", in Notizie degli Scavi, 1931, pp. 45-77;
E. Contu, "L'architettura nuragica", in Ichnussa. La Sardegna dalle origini all'età classica, Milano, Scheiwiller, 1981, p. 124;
M.A. Fadda, "Villaggio nuragico di Abini", in Settimana dei beni culturali: 10 anni di attività nel territorio della Provincia di Nuoro, Nuoro, Ministero per i beni culturali e ambientali, Soprintendenza archeologica per le provincie di Sassari e Nuoro, Ufficio operativo di Nuoro, 1985, p. 79;
G. Lilliu, La civiltà dei Sardi dal Paleolitico all'età dei nuraghi, Torino, Nuova ERI, 1988, pp. 441, 462, 467, figg. 160, 535.

Comente arribbare
Dae Teti s'andat pro su lagu Benzone. A pustis de àere cursadu belle 10 km, s'acumprida a dereta e si sighit pro unos àteros 2 km finas a un'ispiatzu chi cunsentit de parchegiare sa màchina. De su cantzellu in linna faghet a atzèdere a su bidditzolu nuràgicu.

Categoria Struttura: àrea o parcu archeològicu

Tipologia Contenuti: Cumplessu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: Abertu

Provincia: Nùgoro

Comune: Teti

Macro Area Territoriale: Tzentru Sardigna

CAP: 08030

Indirizzo: località Abini

Telefono: +39 0784 68120 +39 328 8789521

Email: info@tacsvt.it

Sito Web: tacsvt.it/prenota#!/e/d99e5a6f23cbdc248f119a43fdd646c5

Facebook: www.facebook.com/museoteti

Informazioni sui biglietti e sull\'accesso: Pro tènnere informatziones semper agiornadas subra de oràrios de abertura, costu de sos billetes, o pro fàghere aparauladuras online, si cussìgiat de bisitare sa pàgina web dedicada de su gestore.

Modalità di accesso: a pagamentu

Aggiornamento

13/6/2025 - 13:10

Servizi

Visite guidate Visite guidate

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia