Su cumplessu prospetta subra de pratza Ginnasio, l'islargo prus ispatziosu in su tessutu urbanu de su tzentru istòricu de S'Alighera, e cun sa monumentalidade sua e sos colores vivaci de sa cùpula sua dòminat su setore S de sa tzitade.
Sa crèsia aiat pesadu in su 1662 subra de unu preesistente fàbricu de propiedade de su Capìtulu, dedicada a su matessi San Michele, cale faghiat capu sa prus ampra àrea de su campusantu de sa tzitade, chi s'estendiat finas a sos muros, a ridosso de sa Porta San Giovanni.
Su nou edifìtziu fiat bènnidu realizadu dae sos Gesuitas, chi aiant lòmpidu a S'Alighera in su 1584 pro pigare possessu de s'eredade lassada issas de su ricu decanu aligeresu Carrovira, mortu chimbe annos in antis, chi aiat dispostu chi sos benes suos esserent bèndidos e lu ricavadu investidu in su fàbricu de unu collègiu gestidu dae sa Cumpangia de su Gesùs. In manera efetiva S'Alighera non possediat a s'època un'iscola superiora, e su pìscamu Baccallar aiat aprofitadu de s'arribu de sos Gesuitas pro donare issos sa crèsia de San Michele e smantellare s'attiguo campusantu, trasferidu acanta a sa catedrale, ca sa Cumpangia poderet costruire in cudda àrea, cun su dinari de cale fiat intrada in possessu cun s'eredade Carrovira, su collègiu pròpiu.
Sos traballos aiant cumintzadu in su 1589 etotu cun sa realizatzione de su collègiu; sa noa crèsia fiat bènnidu imbetzes realizada partinde dae su 1662, cun probabilidade suta de sa diretzione de Domenico Spotorno, e inserrende in ala s'edifìtziu preesistente. Si fiat tratadu comente si siat de unu cantiere longu, chi aiat pòdidu acabare petzi a sos primos de su Setighentas gràtzias a una noa lassa, dèvida a su capitanu de s'esèrtzitu ispagnolu Jeronimo Ferret.
In su 1774, cun s'isorvimentu de sa Cumpangia de su Gesùs a banda de su Papa Clemente XIV, su cumplessu fiat bènnidu abbandonadu e su collègiu impreadu a caserma. Sos Gesuitas fiant torrados a S'Alighera petzi in su 1950, torrende a accuistare un'ala de s'edifìtziu chi difatis oe acasàgiat unu tzentru assotziativu e una biblioteca; s'àtera ala de s'ex iscola superiora est istada imbetzes impreada a impreu residentziale, e a su presente ghetat in un'istadu de ladinu degradu.
Sa crèsia ripropone sos modellos costrutivos tardomanieristi, chi s'agatant in sa majore ala de sos fàbricos gesuìticos e chi teniant su protòtipu issoro in sa crèsia de su Gesùs realizada dae su Vignola a Roma. Sa particularidade de s'edifìtziu aligeresu istat in su fatu chi presentat unu fundu oblìcuu (e non perpendiculare) respetu a s'asse istradale, cun probabilidade ca sighit, a su mancu in ala, s'andamentu de sa crèsia preesistente.
Sa fatzada tenet un'artu zoccolo in contzas squadrati de arenaria e unu tìmpanu truncadu decoradu dae una simpre curnisa aggettante. Sa muratura est lisa e ritmata petzi de tres ampras ventanas retangulares pro s'illuminatzione de s'internu. Su portale de linna est architravato e iscumpassadu dae unu bassu-relevu in màrmaru rafigurante s'Annuntziatzione.
L'interno est in navada ùnica cun bia a carrada, partzida dae arcos trasversales poggianti subra de colunnas corìntzias. S'àula est acostagiada dae tres profundas capellas pro ladu intercomunicanti. A sa rugrada intre s'ùnica navada e sa navada est insertadu su presbitèriu cuadrangulare, iscumpassadu dae una grandiosa cùpula otagonale impostada subra de un'artu tamburu retu de pennacchi.
A s'esternu sa cùpula, dotada de lanterna, est decorada cun tèulas polìcromas realizadas subra de disinnu de Antoni Simon Mòvida e Filippo Figari a inghìriu a sa metade de su Noighentos.

Istòria de sos istùdios
Sa crèsia est ogetu de una sintètica ischeda in su volùmene de Salvatore Naitza subra de s'architetura tardoseicentesca e purista (1992).

Bibliografia
P. Nonis, "Aiat pedidu e santuàrios de su territòriu de S'Alighera", in S'Alighera: cara de roses, Casteddu, 1951, pp. 360/365;
S. Colomo, Guida a S'Alighera e dintorni, Sassari, 1984;
S. Naitza, Architetura de su tardu '600 a su classitzismu purista. Nùgoro, Ilisso, 1992, ischeda 11;
E. Valsecchi, Monumentos de su tzentru istòricu de S'Alighera, Sassari, 1995;
A. Ingegnu, Su tzentru istòricu de S'Alighera: apuntos pro una chirca, Aristanis, 1996;
L. Deriu, S'Alighera: sa tzitade antiga, Sassari, 2000;
T. Kirova, Sas architeturas religiosas de su Barocu in Sardigna, Casteddu, 2002.

Comente arribbare
Movende dae pratza Sulis s'acumprida in bia Carlo Alberto. S'edifìtziu s'agatat a pustis de belle 100 m subra de sa dereta, a sa rugrada cun pratza Ginnasio.