Oclusivas surdas

De un'àteru piessinnu de su cunsonantismu sardu, cunservativu a manera estrema, oe faghent testimonia petzi is dialetos tzentrales (mescamente cuddos de sa Baronia e de su de Vitzi, in sa leada tzentru orientale de s'ìsula), e su mantenimentu de is oclusivas surdas in positzione intervocàlica.
In custas faeddadas, pro fàghere carchi esempru, dae su latinu CUPA(M) s'otenet cupa "botte", dae APE(M) ape "ape", dae ROTA(M) rota "ruota", dae CATENA(M) catena "catena", dae LOCU(M) locu "luogo", dae SECARE secare "tagliare, rompere". Is àteros dialetos sardos, est a nàrrere su logudoresu e su campidanesu, mostrant in custu sensu una situatzione prus pagu cunservativa, ca in custos si registrat su passàgiu de is oclusivas surdas p, t, k, in mesu de vocales a un'articulatzione prus pagu enèrgica (pro custu, pro indicare custu protzessu de indebilitamentu, si faeddat pro su prus de lenitzione): a manera rispetiva, duncas, tenet comente resurtu ƀ , đ , g-, "spiranti" sonoras bilabiales, dentales e velares, realizadas sena chi is òrganos fonatòrios interessados (pro esempru is lavras, in su casu de ƀ) firment in totu s'ària espiratòria, lassende•dda antis colare in foras peri unu canale istrintu (a custu s'aunit finas sa vibratzione de is cordas vocales, chi dat a custos sonos su caràtere de sa sonoridade, ausente in is sonos sardos). Abarrende duncas in is esempros mentovados in antis, a sa forma "Kùpa" de is dialetos tzentrales currispondent su logudoresu e campidanesu kúƀa (con ƀ sìmile a sa realizatzione chi agatamus in sa paràula ispagnola "lobo" "lupo").

Aggiornamento

11/5/2023 - 16:44