Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Villanova Tulo, Cumplessu nuràgicu Adoni

Villanova Tulo, Cumplessu nuràgicu Adoni

Villanova Tulo, Cumplessu nuràgicu Adoni

Su cumplessu est in positzione istraordinària, subra de sa tzima de unu rilievu, subra una frorida de carcare de scogliera de su Giurese, a su tzentru de sa regione istòrica de su Sarcidanu. Spazia cun sa mirada pro grandu tretos de sa Sardigna meridionale.
Su cumplessu nuràgicu est costituidu dae una turre tzentrale (A), unu bastione quadrilobato (B, C, D, E), unu possente antemurale e, a E, unu bidditzolu.
De sa turre tzentrale, o mastio, liberada in parte de sas derrotas durante sos traballos de iscavu, est visìbile unu tretu de su paramentu muràriu esternu chi currispondet a sas istruturas resìduas de sa càmera de su primu pranu. Sa diferente tècnica edilìtzia adotada in su fàbricu de sos muros de su bastione respetu a s'impreada in su mastio ghenna a retènnere chi su primu siat istadu realizadu in momentos sutzessivos.
S'aprètziant in sas murature iscalas, nitzas e cortinas.
Sas ruinas e unos cantos àrbores seculares, crèschidos in su ladu S a s'internu de sas istruturas, impedint de atzèdere a unos cantos ambientes chi si scorgono de su pranu de derrota.
In curtzesa de una de sas turres angulares, sa turre B, sunt istados atzapados intro unu raju de isperdìtziu bastante restrintu una quarantina de ogetos in brunzu, belle totus a cantos (punteruoli, asce, puntas de giavellotto, puntales de lantza, lamine, frammentos de panelle, etc.). Sos manufatos faghiant fortzis parte de unu ripostiglio de iscagiadore cuadu in sas partes artas de sas murature, ispentumadu a sa terra a pustis de sa derrota de sas istruturas; a su matessi cumplessu de brunzos andant fortzis referidas duas lamine dae prata, una de sas cales rapresentat una pinna.
Semper de su pranu de derrota acudint frammentos numerosos meda fittili de diferente casta, inquadrabili intre su Brunzu reghente e su Brunzu finale (1350-1150 a.C.): concas, scodelle, ciotole, vasos cun artu cun su distintu, ollas.
De notèvole interessu fintzas sas medas dentes de falcetto in ossidiana e unos cantos punteruoli e agos crinali in ossu.
A sa fine de sa campagna de iscavu de su 1998, est istadu in prus agatadu a sos pees de sa cortina cara a su mastio unu frammentu de ansa de "oinochoe" dae brunzu a bicu rilevadu, de su tipu "Schnabelkanne", chi fintzas a como no agatat iscumbata intre sos materiales de importatzione tirrènica documentados in Sardigna.
Custa classe de ogetos, sìmbulu de sas sacas etruscu-itàlicas cara a sa Gàllia tzèltica e sa Germània renana, est artamente difùndidu in sa penìsula italiana, in particulare in Etruria, comente a pretziosu elementu de asciugàriu in tumbas de prìntzipe o de classes emergentes.
Su frammentu de s'Adoni sa parte terminale de s'ansa cun s'atacu a su muru est forgiadu a palmetta a sete fògias sovrastata de duas colovras attorcigliati, contrapostos a sos duos chirros, cun sa conca girada cara a s'artu.
Si datat a sa fine de su sèculu VI a.C. Resta de crarire su motivu de sa presèntzia sua a s'internu de su nuraghe, duncas no in funtzione funerària.
Unu ripostiglio de vasos intreos e a cantos, istadu a lughe in su pianerottolo de s'iscala esterna bighina a sa turre E, documentat momentos de rioccupazione de su cumplessu in edade tardoantica (VI-sèculu VII p.C.). Andant in fines signaladas unas cantas monedas protovandaliche, pertinentes a unu tesoretto monetale de custu perìodu, atzapadas in su cuadrante S.

Istòria de sos iscavos
Istudiadu e disegnadu dae su Lamarmora in sa prima metade de s'Otighentos, su monumentu est istadu ogetu de tres interventos de iscavu, in sos annos 1997-99, a òpera de Mario Sanges.

Bibliografia
G. Lilliu, sos de I nuraghes. Turres preistòricas de sa Sardigna, Casteddu, Sa Zattera, 1962;
M. Sanges, "Su nuraghe Adoni de Biddanoa Tulu", in S'Eredade de su Sarcidanu e de sa Barbàgia de Seulu: patrimòniu de connoschimentu e de vida, Casteddu, B&P, 2001, pp. 193-196;
F.Campus, "Su nuraghe Adoni de Biddanoa Tulu: sos materiales", in S'Eredade de su Sarcidanu e de sa Barbàgia de Seulu: patrimòniu de connoschimentu e de vida, Casteddu, B&P, 2001, p. 197.

Comente arribbare
A s'artària de Muristeni si lassat sa SS 131 e si pigat sa SS 128, diretzione Senorbì, ue si sighint sos indicos pro Sueddi, Mandas e Ìsili. Su caminu si cursat finas a sa rugrada cun sa SS 198; s'imbocca custu ùrtima e si sighit finas a su bìviu cun a su SP 52 chi giughet deretu a Villanova Tulo. Dae s'abitadu de su paisu s'essit conca a Làcana, semper subra de sa SP 52, e si cursant belle km 3,5; s'acumprida tando a s. in unu caminu de penetratzione agrària chi inghìriat s'altura subra de cale est assetiadu su nuraghe, a tesu prus pagu de unu km in lìnia de àera.

Categoria Struttura: àrea o parcu archeològicu

Tipologia Contenuti: Cumplessu archeològicu

Fruibilità: Abertu

Provincia: Sud Sardegna

Comune: Villanova Tulo

Macro Area Territoriale: Sud Sardigna

CAP: 09066

Indirizzo: SP 52

Telefono: +39 0782 813023 +39 0782 813030 +39 340 2519683

Email: albertocarcangiu@tiscali.it

Sito Web: www.iddocca.it egov.halleysardegna.com/villanovatulo/zf/index.php/musei-monumenti/index/dettaglio-museo/museo/1

Facebook: www.facebook.com/p/Nuraghe-Adoni-100057077396838

21 martzu - 21 cabudanni

Lunedì - Martedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

09:30 - 13:30

Lunedì - Martedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

14:00 - 17:00

22 cabudanni - 20 martzu

Lunedì - Martedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

08:30 - 20:00

Informazioni sui biglietti e sull\'accesso: Non sunt informatziones disponìbiles in manera temporale subra de sos billetes, si cussìgiat de mutire in manera antitzipada s'istrutura.

Modalità di accesso: a pagamentu

Aggiornamento

30/5/2024 - 11:27

Servizi

Visite guidate Visite guidate

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia