Su bidditzolu abbandonadu de Congius s'agatat in agru de Simaxis, in su Campidanu de Aristanis. Sa crèsia de Santu Deadoru est a largu unos 500 m de s'abitadu de oe, longu su caminu provintziale Aristanis-Simaxis-Fordongianus, ue fiat istadu trasferidu, intre su 1917 e su 1924, a càusa de sos traballos de assentu de s'invasu de su Tirsu. Sa crèsia est assetiada a cùrtzia distàntzia de sas ruinas de sas crèsias de San Nicolò de Mira e de s'Angelo, chi in su tìtulu torrant a cramare, comente a Santu Deadoru, cultos de sa cristianidade orientale.
In època medievale su giassu fiat mutidu "curtis Sancti Theodori". De su latinu "Sanctus Theodorus" derivat s'agiotoponimo "Santu Eoru", chi, deformato in su sardu "Santu Eru", dat sa versione italiana San Vero. In su 1229 su paisu est registradu comente a "Santa Heru de Simayis" o "Sanctu Eru de Simmakkis". In sa segunda metade de su Chimbighentos Giovanni Francesco Fara tzitat sa "oppidum de S. Hieri" denumenende·lu fintzas "oppidum Congii". Dae su 1698 est atestadu su topònimu San Vero Congius, chi inditat su logu de sa crèsia altomedievale dedicada a Santu Deadoru, santu militare de sa traditzione bizantina.
De sas fotografias realizadas in antis de sos traballos de restàuru, chi nd'ant cumpromìtidu sa legibilidade, si notat comente a s'edifìtziu siat istadu postu in òpera cun diversos tipos de aparitzos muràrios: "opus quadratum", "opus incertum" e, in medida in manera notèvole reduida, "opus latericium".
Sos restàuros ant cunferidu a s'istrutura un'omogeneidade non dèghida a sa prassi costrutiva cun cale fiat istada pesada e chi impedit un'iscumbata archeològica ùtile a torrare a costrùere fases edilìtzias e restruturatziones, tantu prus cales, de su puntu de bista planivolumetrico, su monumentu, datàbile intre su VI-VII e su IX-sèculu X, atestat petzi sa continuidade in època bizantina de modos architetònicos chi naschent in su perìodu tardoantico.
Sa crèsia est in pranta cruciforme, priva de àbside, cun sos bratzos cobertos dae bias a carrada. Las testades O e S acasàgiant sas intradas, ma non est dadu ischire si issos siant originàrios. A sa rugrada de sos bratzos, intro unu tiburio cuadradu, s'àrtziat sa cùpula. Intre s'imposta tzirculare de sa cùpula e su vanu cuadradu sutastante si realizat una giuntura a pennacchio, comente in sa crèsia de San Giuanne de Sinnis, fraigada a pustis de sa metade de su sèculu VI.
Sos arcos frontales chi gènerant sas bias a carrada de sos bratzos sunt visìbiles a s'esternu, ca sporgono in unu chìgiu in sas testadas de cada bratzu. Fintzas custu modu costrutivu paret desunto de su San Giuanne de Sinnis, in sa cale fatzada si profilano sas bias a carrada in currispondèntzia de sas tres navadas de s'àula longitudinale, relativa a un'ampliamentu de sa crèsia collocabile intre su IX e su sèculu X.

Istòria de sos istùdios
In su 1966 Raffaello Delogu evidèntziat s'importu de sa crèsia de San Vero Congius, chi paret riproduire in iscala minore sa cunfiguratzione planivolumetrica de su San Saturnino de Casteddu. Pro Renata Serra est de no atzetare sa proposta de datatzione a sa fine de su de-VI cumintzos de su sèculu VII, espressada in su 1966 de Maria Beatrice Geertman Annis, chi poniat in relatzione sa crèsia de Santu Deadoru cun su santuàriu de Bonàrcadu. Pro sa Serra sos cunfrontos si devent fàghere cun sa crèsia de San Giuanne de Assèmini, pro cale sa datatzione andat istentada a su IX-sèculu X.

Bibliografia
R. Delogu, "Mètodu, mèritos e làcanas in s'architetura medievale de sa Sardigna", in Atos de su de XIII Cungressos de Istòria de s'Architetura - Sardigna, I, Roma, 1966, pp. 171-179;
M.B. Geertman Annis, "S. Teodoro de Congius (unu monumentu disconnotu)", in Atos de su de XIII Cungressos de Istòria de s'Architetura - Sardigna, I, Roma, 1966, pp. 201-207;
R. Serra, "Sa crèsia quadrifida de S. Elia a Nuxis (e diversos àteros documentos altomedievales in Sardigna)", in Studios Sardi, XXI, 1968-70, pp. 3, 20-22, 29-30;
P.G. Spanu, Sa Sardigna bizantina intre VI e sèculu VII, collana "Mediterràneu tardoantico e medievale. Iscavos e chircas", Aristanis, S'Alvure, 1998, p. 154;
R. Coroneo-M. Coppola, Aiat pedidu cruciformi bizantinas de sa Sardigna, catàlogu de sa mustra, Casteddu, 1999, p. 15.
R. Serra, Studios subra de s'arte de sa Sardigna tardoantica e bizantina, Nùgoro, Poliedro, 2004, pp. 21, 38-41, 43, 46;
R. Coroneo, Aiat pedidu romànicas de sa Sardigna. Itinerari turìsticu-culturales, Casteddu, AV, 2005, p. 78.

Comente arribbare
Si lassat sa SS 131 a s'artària de Aristanis. A pustis de àere imboccato s'essida pro Silì si protzedit longu sa SS 388, si rugrat s'abitadu de Simaxis e, aia cursadu unos 2 km, in antis de s'intrada a su tzentru abitadu de San Vero Congius, s'acumprida a s., subra de sa SP 9, finas a su giassu de su campu de Congius, ue pesat sa crèsia, serente meda a sa pibirista de su caminu.