Sedilo, Crèsia de Santu Antine

Su santuàriu s'agatat a S/E de s'abitadu, subra de s'oru de su pranu subrastante s'isponda N de su lagu Omodeo, in un'anfiteatru naturale chintu dae muros in manera locale denumenadu "ischit corte de Santu Antine". A issu s'atzedet a traessu de duos arcos, unu de sos cales, costruidu in su sèculu XVII in vulcanite rossastra e naradu "subra de portale de ferru", presentat unu fornice a totu de ses.
S'impiantu de sa crèsia torrat a artziare a sa metade de su sèculu XVI e torrat a intèndere de sos modos tìpicos de s'architetura gòticu-catalana. De custa prima fàbrica, in prus de sos muros de sa sagrestia, permanentat sa "capilla mayor" cun fundu cuadrangulare, arcu de atzessu a ses agudu e furriadas a crusiera costolonata subra de peducci in manera vària isculpidos.
Sa crèsia chi nois oe bidamus est su frutu de una radicale òpera de ampliamentu e restruturatzione aviada in sa segunda metade de su sèculu XVIII chi aiat giutu a s'illonghiamentu de s'àula e a su cunsighente fràigu de su poderoso corpus bastionato - naradu "subra de forte" - chi reet su pesu de s'istrutura noa e creat una pesada de sagrato dae in antis s'intrada. Sos traballos s'aiant dèvidu concruire intro su 1789, dada chi si deduit de sas duas tumbas muradas oru·oru de su portale de intrada e, a s'internu, in su segundu pilastru de dereta.
Sa fatzada est costituida dae un'ampru e lisu prospetu retangulare in manera notèvole isvilupadu in larghesa e iscumpassadu dae unu frontone curvilineo. Est realizada in contzas de vulcanite rossastra in manera perfeta squadrati. Subra de su prospetu s'aberit su portale timpanato incorniciato de duas colunnas subra de plinti de gustu classicheggiante gasi comente sas tres piticas nitzas a conchiglia postas a cuntornu.
L'interno est costituidu dae un'ùnica navada cun bia a carrada e capellas laterales abertas subra de s'àula pro mèdiu de arconi a totu de ses chi imbarant subra de possenti pilastros cuadrangulares.
De unu puntu de bista architetònicu - bidu fintzas su cuntestu paisagìsticu - est fortzis prus interessante sa popolaresca assentu de su cumplessu, meda bene istruturada: sa chirra cun sos grandu portales suos, s'alberatura, sos sediles, sos longos porticati pro sos pellegrinos e sos merciai, s'àrea tzirculare pro sos penitentes tangente a sa stradina ue s'acumprit cada annu, intre su 5 e su 7 trìulas, su "Ardia", s'atrivida corsicana a caddu in onore de San Costantinu.

Istòria de sos istùdios
Sa crèsia est schedata de Vico Mòvida in s'òpera sua subra de s'architetura sarda de edade moderna.

Bibliografia
V. Mòvida, Dae su Gòticu a su Barocu in Sardigna, Tàtari, 1982;
L. Orlando, Le Crèsias Giubilari in Sardigna, Sestu, 2000.

Comente arribbare
Dae sa SS 131 nàrrere (Abbasanta-Nùgoro) s'imbocca s'illoidura a unos 13 km de Abbasanta in curtzesa de sa galleria de Sedilo. Su santuàriu, unu de sos prus populares de s'ìsula, est in giassu de su campu a foras de s'abitadu, signaladu dae sos cartellos.