Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Sarrocu, Villa de Orri

Sarrocu, Villa de Orri

Sarrocu, Villa de Orri

Sa villa s'insertat in unu giardinu, a su tzentru de un'ampra tenta agrìcula chi cunservat sos sinnos de sa pranificatzione de su Setighentos.
Cando in su 1774 don Giacomo Manca Amat aiat acuistadu su terrinu in sa zona denominada "Bìngia de Orri" de sos còjubes Palmas, no esistiat ancora unu fràigu chi si poderet definire padronale, benesi una bintina de domos rùsticas cun porticati e cortes, sa crèsia dedicada a sa Santìssima Vèrgine de su Carmelo o Santa Maria de Orri, una butega, sa gai narada "Ostaria Betza", sorta fortzis subra de su logu de s'antiga istatzione de posta de su caminu romanu de Nora a Casteddu, duos giardinos, un'ortu serradu, duos mulinos, una fonte, sa bìngia e unos duamìgia àrbores de frutu.
In su 1799 don Giacomo, belle settantenne, #torrare a trasferire a Tàtari e non podende sighire sos afares suos in sa capitale, aiat tzèdidu a su fìgiu Stefano su predio de Orri. Ed est in cuddu perìodu chi si podet duncas fàghere torrare a artziare su fràigu de sa villa o sa restruturatzione de unu de sos caseggiati rùsticos.
Sos fatos de sa Villa de Orri sunt in manera istrinta ligados a sa figura de Stefano, marchesu de Villahermosa e Santa Croce chi, in prus de fraigare sa villa e nde fàghere un'importante tzentru de riferimentu culturale e familiare, aiat acasagiadu in sos primos annos de s'Otighentos, etotu in sa tenta de Orri, su re Càralu Felice e sa corte in esìliu.
Posca, a sa morte de Stefano Manca de Villahermosa, sos fatos de sa famìlia aiant bidu la tenta de Orri como in bonas cunditziones, como abbandonada a si matessi. Sos discendentes de sa famìlia Manca aiant prefertu sa residèntzia tzitadina a sa de sartu, abbandende atentzione mescamente a sa produtzione agrìcula de sos terrinos in tundu; a sa fine de s'Otighentos sa villa fiat istada arrendada medas annos prevalentemente a istràngios chi restaiant incantados dae sa bellesa de su logu.
Sa villa aiat connotu unu perìodu nou de isvilupu cun don Vincenzo Manca Aymerich. A sos primos de su Noighentos, a pustis de su coju suo cun Sofia Franchetti, chi apartenet a una nòbile e facoltosa famìlia toscana, don Vincenzo aiat restauradu sa villa pro nde fàghere sa residèntzia pròpia de eletzione durante sas permanèntzias in s'ìsula. Sanades de sa malària sas terras in tundu, ripuliti su parcu e s'atzessu a su mare, Orri aiat torradu a devènnere unu logu de villeggiatura, in manera piessigna apretziadu in su perìodu istiale.
A pustis de sa segunda gherra mundiale sa villa subit, a banda de su Gèniu Tzivile, s'acontzu partziale de sas coberturas e est riedificata un'ala de su totu distruida. S'intreu cumplessu architetònicu est impostadu subra de un'asse O-E: asse visivu chi de su tratzadu istradale arribbat a su mare; assas de simmetria de s'impiantu planimètricu e de sos duos prospetos printzipales de sa villa; asse longu su cale s'articulat s'intreu organismu cumpostu dae su burgu prevalentemente in terra crua, de sos depòsitos, de sa residèntzia sennorile, de sos magasinos.
Su corpus tzentrale de sa villa (residèntzia sennorile) est pròpiu subra de sa làcana intre duos sistemas de birde: campos coltivados e parcu (in sa segunda metade de s'Otighentos est sede de su vivaio prus frunidu in Sardigna), dicotomia chi si cumproat in sos duos giardinos antales, un'a monte (O) formale a s'italiana, s'àteru a mare (E) prus casuale. Su pranu terra est impreadu a magasinu e intre sos vanos chi lu cumponent nde sunt istados rilevados tres a fundu retangulare cun cobertura a padiglione impostada subra de un'arcu a ses agudu. Tres aposentos s'aberint subra de unu loggiato chi s'estendet longu su prospetu E pro unos 35 m; est cumpostu dae ùndighi arcadas a totus de ses e cobertu dae bias a vela.
Sa richesa manifestada dae sos arredamentos internos non traspare affatto de sos duos austeros prospetos printzipales, ambos simmètricos e cumpostos cun unu rigore belle ingegneristico. A monte una dòpia iscala esterna, evidentziada dae bator bustos marmòreos, de s'atzessu a su pranu nòbile deretu de su giardinu. De sa parte oposta un'iscala, bastante anòmala, permitet su collegamentu intre sa terratza de su pranu nòbile e su parcu. Custa iscala resurtat in manera architetònica un'ogetu a sese, cun unu vagu gustu neoclàssicu, pregevole in s'ammenta, ma in dissonanza cun su rigore riscontrabile in totue.
Siat su parcu siat su cumplessu architetònicu versant oe in avantzadu istadu de degradu. Como sa villa, de propiedade de sos discendentes de don Vincenzo, custoit sas memòrias e sos archìvios de sa famìlia Manca de Villahermosa.

Istòria de sos istùdios
Una rassegna de sos istùdios s'agatat in sa bibliografia relativa a s'ischeda in su volùmene de s'"Istòria de s'arte in Sardigna" subra de s'architetura ses-de su Otighentos (1992).

Bibliografia
S. Naitza, Architetura de su tardu '600 a su classitzismu purista. Nùgoro, Ilisso, 1992, ischeda 54;
Orri. Reggia segreta de Sardigna, Casteddu, 1996.

Tipologia Contenuti: Architetura tzivile

Provincia: Cagliari

Comune: Sarroch

Macro Area Territoriale: Sud Sardigna

CAP: 09018

Indirizzo: SS 195

Aggiornamento

27/11/2023 - 09:35

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia